14_Saudiña - Sergas

4
son exemplos da capacidade de
adopción de perspectivas, que está
na base da empatía. A empatía crea
ambientes cálidos e amables,
onde a axuda e a comprensión mutuas
rompen barreiras e antagonismos,
independentemente do rol que cada
un teña asignado.
Rendemento. É o obxectivo fundamental
cara ao cal está dirixido todo o proceso,
pero non se debería circunscribir ao
cognitivo. Débese procurar un rendemento
académico óptimo de todos e cada un dos
alumnos, o cal non significa que todos
deban render o mesmo, senón o máximo
dentro das súas posibilidades.
Ademais, non se deben esquivar os logros
socioemocionais dos alumnos,
especialmente daqueles que non
conseguen éxitos académicos. Aínda que
non se poida conseguir que todos sexan
bos estudantes, si é exixible que todos
sexan persoas, no sentido cívico da palabra.
O rendemento académico dos alumnos
pode ser favorecido por unha serie de
ferramentas ao alcance do profesorado:
Indución de expectativas. Ninguén acomete
unha tarefa se non espera nada gratificante
dela. Non obstante, moitos estudantes
acoden cada día á clase sen ningún tipo de
expectativas. Conseguir que todos os
alumnos teñan algo que gañar no
desenvolvemento da clase debe ser un
obxectivo central para o profesorado.
Motivación. Facer que queiran.
Todos os esforzos que o profesorado
invista en motivar os seus alumnos
e alumnas, aforraraos en controlalos.
A máis motivación, menos control.
Atención. Estar na aula non é sinónimo de
estar na clase. Hai alumnos que están
materialmente na aula, pero a súa mente
está noutro sitio moi distante. A falta de
atención xera gran parte dos problemas:
só cando un rapaz ou unha rapaza centra a
súa atención no desenvolvemento da clase,
participando activamente nela, podemos dicir
que está realmente na clase. Ter alumnos
na aula é unha oportunidade para captar e
manter a súa atención, mediante o control
das correntes de atención e a mellora
continua dos niveis de atención conseguidos.
Atención á diversidade. O rendemento
académico que cada alumno ou alumna pode
ofrecer é distinto ao dos demais. A adaptación
de obxectivos, contidos, metodoloxía e
criterios de avaliación é un requisito
inescusable para atender adecuadamente a
diversidade de capacidades e intereses
presentes en cada aula. A adaptación ás
características do alumno, para obrar en
consecuencia establecendo un ensino
“posible” para o alumno, aumenta
notablemente as posibilidades de que se
“enganchen” á clase alumnos que doutra
maneira quedarían excluídos.
Tratar ben os arrefriados evita
pulmonías. A maioría de situacións que
perturban o adecuado desenvolvemento das
actividades nunha aula ou nun centro
escolar adoitan ser de pouca gravidade e
alta frecuencia. Son as rutinas
perturbadoras, ligadas polo xeral á
desmotivación, ao aburrimento e á ausencia
de éxitos académicos, coa busca
conseguinte de protagonismo mediante
condutas inapropiadas. Nun estudo
realizado en varios centros de secundaria,
case o 70% das queixas dos profesores
sobre o comportamento dos seus alumnos
se referían a condutas tales como chegar
tarde á clase, non sacar o material,
molestar os compañeiros ou desobedecer
as indicacións do profesorado. Pertencen a
unha categoría de condutas disruptivas,
perturbadoras do clima da clase, pero non
violentas nin atentatorias contra a
integridade e a dignidade dos demais.
Se se consegue reducir ao mínimo este tipo
de condutas redúcese gran parte da
conflitividade, ademais de que
indirectamente tamén acaban diminuíndo
as condutas máis graves.
Actuar por principios. Con demasiada
frecuencia, os profesores e profesoras
esperan a que apareza un problema de
conduta para aplicar intuitiva e
improvisadamente determinadas medidas.
Este funcionamento por ensaio e erro provoca
a miúdo contradiccións que xeran no alumno
desorientación, que pode ser evitada se se
seguen de forma habitual uns principios de
actuación coherentes que guíen todas as
nosas intervencións. A eficacia da xestión da
convivencia depende non tanto de que tipo de
estratexias se utilizan, senón dos principios
en que se sustentan, de modo que a
efectividade non se resente se se substitúen
unhas estratexias por outras baseadas no
mesmo principio. Os principios fundamentais
que se deben seguir, ao noso xuízo, son.
— Economía. O complicado non funciona.
Hai que utilizar procesos simples, en
canto a persoas implicadas (o que
poida resolver un profesor/a, mellor que
implicar a varios innecesariamente),
burocracia (o que se poida resolver sen
papeis superfluos, mellor que cun
papelorio innecesario) e tempo (o que
se poida resolver en prazos breves,
mellor que en longos procesos).
— Eficacia. Un proceso é eficaz cando
evita e/ou resolve problemas. Faise
imprescindible realizar unha avaliación
sistemática da eficacia de cada
procedemento que se aplique,
substituíndo os rituais non eficaces
aplicados mecanicamente por outros de
maior operatividade.
— Planificación. Se sabemos que van
aparecer os mesmos conflitos de
sempre, nos mesmos lugares de
sempre e nos mesmos momentos
de sempre, ¿por que non planificar
as actuacións con antelación?
a planificación supón visualizar
problemas e decidir intervencións coas
características arriba enunciadas, antes
de que os conflitos previsibles e xa
coñecidos de antemán aparezan.
— Implementación dos procesos.
Calquera plan ou proxecto, aínda que
sexan modelos perfectos en teoría, non
resultarán eficaces se non se pensa na
maneira de implementalos, de levalos á
práctica. Para que un colectivo aplique
eficazmente un procedemento (neste
caso de resolución de conflitos) debe:
1. Ser coñecido e comprendido por
todos, sen fisuras, para o cal é
fundamental unha difusión adecuada.
2. Ser aceptado por todos/as, cun
compromiso sincero para a súa
aplicación coordinada (persuasión).
A utilidade e a simplicidade dos