14_Saudiña - Sergas

con satisfacción persoal, con felicidade,
creándose consecuentemente contornos
comunitarios potenciadores en lugar de
limitadores, e prosociais e cooperativos
en lugar de eminentemente competitivos
e individualistas.
Entendemos a competencia emocional
como o conxunto de coñecementos,
capacidades, habilidades e actitudes
necesarias para comprender, expresar e
regular de forma apropiada os fenómenos
emocionais (Bisquerra, 2003); e a
educación emocional como un proceso
educativo, continuo e permanente, que
pretende potenciar o desenvolvemento
das competencias emocionais como
elemento esencial do desenvolvemento
integral da persoa, con obxecto de
capacitala para a vida. Todo isto ten como
finalidade aumentar o benestar persoal e
social (Bisquerra, 2000).
O modelo de desenvolvemento
competencial do grupo 6 , liderado polo
Dr. Rafael Bisquerra, propón o
desenvolvemento das cinco competencias
básicas: conciencia emocional,
regulación emocional, autonomía
persoal, intelixencia interpersoal,
e as habilidades de vida e benestar.
1. Conciencia emocional. Capacidade para
tomar conciencia das propias emocións e
das emocións dos demais, incluíndo a
habilidade para captar o clima emocional
dun contexto determinado.
1.1. Toma de conciencia das propias
emocións: capacidade para percibir con
precisión os propios sentimentos e
emocións; identificalos e etiquetalos.
Isto inclúe a posibilidade de estar
experimentando emocións múltiples.
A niveis de maior madurez, conciencia
de que un pode non ser consciente dos
propios sentimentos debido a
inatención selectiva ou dinámicas
inconscientes.
1.2. Dar nome ás propias emocións:
habilidade para utilizar o vocabulario
emocional e os termos expresivos
habitualmente dispoñibles
nunha cultura para etiquetar as
propias emocións.
1.3. Comprensión das emocións dos
demais: capacidade para percibir con
precisión as emocións e perspectivas
dos demais. Saber servirse das claves
situacionais e expresivas (comunicación
verbal e non verbal) que teñen un certo
grao de consenso cultural para o
significado emocional. Capacidade para
implicarse empaticamente nas
experiencias emocionais dos demais.
2. Regulación emocional. Capacidade
para manexar as emocións de forma
apropiada. Supón tomar conciencia da
relación entre emoción, cognición e
comportamento; ter boas estratexias de
afrontamento; capacidade para
autoxerar emocións positivas, etc.
2.1. Tomar conciencia da interacción entre
emoción, cognición e comportamento:
os estados emocionais inciden no
comportamento e estes na emoción;
ambos poden regularse pola cognición
(razoamento, conciencia).
2.2. Expresión emocional: capacidade para
expresar as emocións de forma
apropiada. Habilidade para comprender
que o estado emocional interno non
necesita corresponder coa expresión
externa, tanto nun mesmo como nos
demais. En niveis de maior madurez,
comprensión de que a propia expresión
emocional pode impresionar a outros,
e ter isto en conta na forma de
presentarse a si mesmo.
2.3. Capacidade para a regulación
emocional: os propios sentimentos e
emocións deben ser regulados.
Isto inclúe autocontrol da impulsividade
(ira, violencia, comportamentos
de risco) e tolerancia á frustración para
previr estados emocionais negativos
(estrés, ansiedade, depresión), entre
outros aspectos.
2.4. Habilidades de afrontamento:
habilidade para afrontar emocións
negativas mediante a utilización de
estratexias de autorregulación que
melloren a intensidade e a duración
de tales estados emocionais.
2.5. Competencia para autoxerar emocións
positivas: capacidade para experimentar
de forma voluntaria e consciente
emocións positivas (alegría, amor,
humor, fluír) e desfrutar da vida.
Capacidade para autoxestionar o seu
propio benestar subxectivo para unha
mellor calidade de vida.
3. Autonomía persoal (autoxestión).
Dentro da autonomía persoal inclúense
un conxunto de características
relacionadas coa autoxestión persoal,
entre as que se encontran a autoestima,
actitude positiva ante a vida,
responsabilidade, capacidade para
analizar criticamente as normas
sociais, a capacidade para buscar
axuda e recursos, así como a
autoeficacia emocional.
3.1. Autoestima: ter unha imaxe positiva de
si mesmo; estar satisfeito de si mesmo;
manter boas relacións consigo mesmo.
3.2. Automotivación: capacidade de
automotivarse e implicarse
emocionalmente en actividades
diversas da vida persoal, social,
profesional, de tempo libre, etc.
3.3. Actitude positiva: capacidade para
automotivarse e ter unha actitude
positiva ante a vida. Sentido construtivo
do eu (self) e da sociedade; sentirse
optimista e potente (empowered) ao
afrontar os retos diarios; intención de
ser bo, xusto, caritativo e compasivo.
3.4. Responsabilidade: intención de
implicarse en comportamentos seguros,
saudables e éticos. Asumir a
responsabilidade na toma de decisións.
3.5. Análise crítica de normas sociais:
capacidade para avaliar
criticamente as mensaxes sociais,
culturais e dos medios de
comunicación, relativas a normas
sociais e comportamentos persoais.
3.6. Buscar axuda e recursos: capacidade
para identificar a necesidade de apoio e
asistencia e saber acceder aos recursos
dispoñibles apropiados.
7