14_Saudiña - Sergas

124
Actividade coa que se pretende mostrar como traballaban a imaxe
os fotógrafos que ata hai pouco percorrían os nosos pobos e rúas.
Pareceunos interesante estudar cales eran as súas ocupacións
para poder comprender os adiantos dos que hoxe disfrutamos.
Este obradoiro que se presenta estase a levar adiante coa participación
activa do alumnado do terceiro ciclo de primaria en todo o proceso,
dende a carga da película na cámara ata o revelado das copias
no laboratorio.
Branco e negro
Xosé Xesús Pacoret Balsa
CEIP CANOSA-RUS
Todos os anos nos primeiros días do mes
de setembro tratamos de ser orixinais na
programación da educación plástica.
En verdade que non é moi doado pois
o alumnado xa está de volta de case todo:
na casa non falta de nada, os xoguetes son
abondosos, os regalos de aniversario traen
o nunca visto e ata as tendas “todo a cen”
poñénnolo complicado para ser orixinais
nas nosas propostas.
E dándolle voltas ao asunto chegamos á
fotografía en branco e negro. A idea
parecía sedutora por canto contén algo de
maxia e ata de relación cun pasado recente
do que todos coñecemos algo. Ademais o
contraste dunha actividade xa case
desaparecida, tradicional e de pura
artesanía medio romántica, coa explosión
actual das NNTT, resulta un atractivo que
convén contrastar para non esquecer de
onde vimos e poder valorar cara a onde imos.
Encaixar a actividade dentro do currículo da
educación plástica resulta doado tendo en
conta a cantidade de conceptos como
manipulación, recorte, dominio da imaxe,
sensibilidade, percepción, coñecemento de
dúas cores con infinidade de matices,
a luz, os diferentes líquidos que se precisan,
a súa fabricación, dominio de tempos e
temperaturas, etc.
A motivación e a estimulación do alumnado
parecía doada de atopar espertando
o interese por rebuscar nos caixóns de
cómodas e mesas de noite daquelas
fotografías que, sen posuír séculos, xa tiñan
unha historia; historia que eles ían descubrir
por propia iniciativa interrogando os seus
maiores: a fotografía que o bisavó enviou
dende Cuba, o servizo militar do avó en
Ceuta, o casamento dos tíos, os pantalóns
acampanados e os peiteados dos anos 60,...
Así fomos dando cumprimento a algúns
obxectivos que nos marcamos como metas
difusas, pouco estritas, a ver que pasaba.
Chegamos a descubrir a existencia dunha
actividade que tivo grande importancia ata
datas relativamente próximas no tempo.
Fomos capaces de posibilitar o coñecemento
do proceso total de obtención de imaxes
fotográficas. Alcanzamos a contribuír a
valorar a actividade daqueles fotógrafos que
traballaron con métodos hoxe inexistentes
pero que nos marcaron o camiño a seguir no
mundo da imaxe. Logramos recoñecer que a
historia máis recente de lugares e xente é
coñecida grazas aos percorridos, cámara ao
lombo e horas de laboratorio, de fotógrafos
anónimos dos nosos pobos e vilas.
Marcamos uns contidos mínimos para que
a actividade teña a súa entidade e poidamos
darnos por satisfeitos e a partir de aí xa se
vería o que o alumnado, as circunstancias e
a propia dinámica iría dando de si. Parecía
imprescindible tratar os conceptos de luz
e imaxe, a posesión e gravación dela, os
elementos básicos dunha cámara, a película
como soporte fotográfico primeiro, o cartón
fotográfico como soporte final, o enfoque e
encadramento axeitado das imaxes, a relación
entre luz e tempo de exposición, a obtención
e manipulación de líquidos fotográficos,
o revelado da película xunto cos seus
utensilios, a obtención de copias en cartón
fotográfico cos seus utensilios e, por último,
a exposición pública do material obtido.
A metodoloxía, material e actividades que
levamos adiante consistiron na composición
de grupos de dez membros para que todos
tivesen a posibilidade de realizar todas e
cada unha das accións básicas precisas.
Comezamos por cargar a película na
cámara que iamos usar aproveitando para
explicar polo miúdo en que consiste ese
aparello: obxectivo, disparador, diafragma,
arrastre da película.
Pasamos ao enfoque e encadramento da
imaxe e situación do fotógrafo. Agora
cadaquén debería realizar os seus disparos,
tomar nota deles para ao final contrastar se
logrou o que pretendía e se non avaliar o
que obtivo. A cada grupo foille asignado un
motivo atendendo a diversas razóns
prácticas: meteorolóxicas, de
proximidade,... Así realizamos retratos,
fotografamos vivendas, detalles da escola