14_Saudiña - Sergas

Habitualmente escoitamos que as persoas
din: ¡Vou cos meus amigos!. Quizais sexa
unha frase feita pero afortunadamente
aínda existen bos amigos e bos exemplos
de amizade. No valor da amizade vai
implícito o valor dos valores, tronco común
dos demais que ten a sociedade, o
respecto. Respecto significa “mirar ao teu
arredor”, é dicir, decatarme de que non
estou eu só á hora de facer algo. Hoxe
dicimos que non hai respecto, aínda que
cada un de nós, de cando en vez miramos
só o noso obxectivo sen ver a quen temos
arredor. Confundimos respecto con
urbanidade, ao poñer sempre o exemplo de
que ninguén cede un asento cando vas no
autocar; e se cada un cedese un pouco dos
seus dereitos todo había ser máis xusto.
Estes e outros valores desenvólvense no
ámbito da liberdade, pero educar persoas
libres implica que os resultados
dependerán da súa vontade e non da
nosa. Nas relixións o resultado está
determinado, a persoa non é libre, está
atada a ritos, a normas, a dogmas; nun
principio pode parecer que os valores
veñen dela, máis cando miras o atraso
que provén da submisión e do
sometemento a calquera relixión,
denominada cristiá ou non cristiá,
decátaste que en nome de Deus se
fixeron as maiores atrocidades da Historia
e dáste conta que desde a liberdade hai
éxito e valores. A manipulación do
cristianismo en estado puro (a mensaxe
de Xesucristo) mudouse nun monstro de
relixións e os valores primarios da
liberdade e da libre elección pasaron a
ser de aleccionamento e desvalorización.
A SINCERIDADE:
UN VALOR RECOÑECIDO
Cando nos ocupamos dun valor de fácil
asimilación, pero ao mesmo tempo de
clara manipulación e abuso, corremos o
risco de pasar por alto a importancia que
supón empregalo con regularidade. Cada
persoa ou grupo social ten a súa propia
escala de valores: algúns céntranse na
orde, outros na estética, na honestidade,
na paciencia, no respecto ou na
urbanidade, pero todos tenden a dicir que
a sinceridade é común aos seus principios
fundamentais como persoas, ou polo
menos interactúa cos demais. “Dígocho
sinceramente…”. “Mira, vou ser
sincero…”, “… este é un pouco… pero a
verdade é que foi sincero…”. ¿En cantas
ocasións nos topamos con expresións
como estas?, iso non debera ser algo
negativo se en realidade a sinceridade
fose parella á veracidade.
As persoas menten, algúns menten moito,
e a manifestación pública do sentir de
cada un e do pensamento interior, pode
ser empregado en contra, nun ambiente
enrarecido pola manipulación. O gran
paradoxo está ao constatar que a
convivencia está fundamentada na
veracidade dos demais. Se desconfiamos
de todas as persoas crendo que nos van
enganar, será imposible convivir
socialmente. Coa práctica da sinceridade,
e asumindo as consecuencias de que os
demais nos poidan mentir, hai excelentes
resultados coa práctica deste valor. Cando
vemos a traxectoria dunha persoa
transparente, é dicir, que ten o valor da
sinceridade, case de inmediato
acreditamos nela e nas súa promesas”.
A primeira vez que me enganas é culpa
túa; pero a segunda vez, é culpa miña”, así
expresa esta situación un aforismo árabe,
por iso confiar de novo nos que nos
mentiron unha vez é moi complexo,
e supón un risco que poucas persoas
están dispostos a asumir.
Existen tamén os que alardeando de
sinceridade chegan a ser desvergonzados
e imprudentes, dicindo o que non deben,
para pór en evidencia a outras persoas ou
para obter información que corresponde á
intimidade do individuo. A sinceridade ten
uns límites que teñen moito que ver coa
veracidade. Hai verdades que non se
poden dicir abertamente xa que a ferida
que produce é maior que o obxectivo que
persegue, e neste mundo no que estamos
existen valores que superan, en todos os
casos, o da sinceridade, como son:
o dereito á vida, o respecto aos demais
e o amor.
Aínda pode haber oportunidade para
adquirir os valores parcialmente acadados.
Joham Vicente Viqueira dicíalles aos
mozos na súa obra póstuma que leran
poesía. Repetíao unha e outra vez, que de
certo había espertar neles a sensibilidade
polas cousas. Quizais non chegue
soamente con iso, mais desde a nosa
sociedade plural, tolerante e libre teremos
opcións para enchernos dos valores que
tanto reclamamos e que outros nos
negaron, aínda que, paradoxalmente, se
nos queira facer crer que daquela si que
os había e que agora os perdemos. Unha
cousa si perdemos, ser escravos dunha
soa idea que nos ataba e agora xa
sabemos vivir sen ataduras.
133