Upendo ni Utimilifu wa Sheria Insha juu ya Maadili - Martin Bucer ...

48 ‘Lex’ (Sheria) Kama Neno Jingine Mbadala kwa‘Dini’
‘LEX’ (SHERIA)
KAMA NENO JINGINE MBADALA KWA ‘DINI’: SOMO
KUTOKA ZAMA ZA KATI (1992) 54
Utangulizi na Rousas J. Rushdoony: “Tunathamini kuwa huu ni moja ya
pembuzi zilizo muhimu kabisa tulizowahi kuzichapa”.
Katika maana na katika asili ya kidini, kiini cha maadili na sheria chaweza
kudhihirishwa kwa lugha mbalimbali ambazo kwazo neno tuliitalo leo ‘dini’
(religion) lilikuwa sawa na neno ‘sheria’.
Neno la zamani la Kijerumani kwa neno dini ‘e’ au ‘ewa’ humaanisha ‘sheria ya
kimungu’ au ‘amri’. Dini nyingine zilitazamwa kama sheria nyingine. Baada ya
makabila ya Kijerumani kuupokea Ukristo neno hili na maana yake havikupotea
mara moja. ‘E’ likawa neno ‘agano’ katika ‘Agano la Kale’ (‘diu alte e’) na
‘Agano Jipya’ (‘diu niuwe e’). 55
Maana ya istilahi ‘dini’ katika hali yake ya sasa ni matokeo ya Mapinduzi ya
Kifaransa na kipindi cha Mwako. Kama Ernst Feil alivyoonesha 56 istilahi hiyo
haikuwa histilahi kuu ya kujumuisha pamoja imani mbalimbali na miungu
mbalimbali. Kabla na katika Zama za Kati, ‘lex’ ilikuwa ni istilahi iliyotumika
mara nyingi kuliko yoyote katika kutoa jina la kawaida kwa Mkristo, Myahudi,
Mwislamu 57 na wakati mwingine kwa dini nyingine.
Augustine aliweza kuzungumzia ‘Christiana lex’ (Devera religione 27:20)
wakati alipokuwa akiongea juu ya dini ya Kikristo au alinganishapo imani ya
Kikristo na ‘sheria’ nyingine na dini nyingine. ‘Religio’ kwa Augustine ni neno
moja tu kati ya mengine katika kutaja dini nyingine.
John wa Salisbury (1115-1180) pia anatumia ‘lex’ sambamba na ‘religionis
cultus’ au ‘fidei professio’ (Policratus IV:6; VI:17; VII:13). Raimundus Lullus
anatumia ‘lex’ na ‘fidei’ (‘imani’) kwa kuyachanganya (mf. Liber de Gentili et
Tribus Sapientibus 1:94b).
54 Ilichapwa tena kutoka katika “‘Lex’ (Law) As Another Word for Religion: A Lesson Learned from the
Middle Ages”. Chalcedon Report no. 320 (March 1992): 7-8 = “Lex” (Law) As Another Word for Religion’:
A Lesson Learned from the Middle Ages”. Calvinism Today (now: Christianity and Society) 2 (1992) 2: 5 +
14
55 Hans Eggers. Deutsche Sprachgeschichte I: Das Althochdeutsche. Rowohlts deutsche Enzyklopaedie
185/186. Rowohlt: Reinbek, 1963. p. 125 and Guenter Lanczkowski. Einfuehrung in die
Religionswissenschaft. Wissenschaftliche Buchgesellschaft: Darmastadt, 1980. kk. 2-23.
56 Ernst Feil. Religion: Die Geschichte eines neuzeitlichen Grundbegriffs vom Fruehchristentum bis zur
Reformation. Forschungen zur Kirchen- und Dogmengeschichte 36. Vandenhoeck & Ruprecht: Goettingen,
1986.
57 Tazama Ernst Feil. Religio. Rud. kk. 233+274-275