Upendo ni Utimilifu wa Sheria Insha juu ya Maadili - Martin Bucer ...

60 Schirrmacher, Insha juu ya Maadili
Na kwa hayo mengine yote, nasema Hapana”. 74 “Kikamilifu, nimechagua
Uhuru. Kwa kuwa wakati haki inaposhindwa kutambuliwa, basi uhuru hulinda
uwezo wa kupinga dhidi ya ukosefu wa haki, na hivyo kuiokoa jamii.” 75
Hoja za Camus zinapingana zenyewe. Kwa mujibu wa tamko la kwanza, ikiwa
maana na amali ni vitu ambavyo havipo, basi tamko kuwa kila kitu ni sawa katika
thamani haliwezi kufanywa, kwa kuwa linafanya tathmini, japo ni katika hali
hasi. Mkanganyiko katika hoja ya pili ni wazi zaidi. ‘Jukumu la Kupenda’ ni
kanuni ya kimsingi, kamilifu na ya kimaadili. Tamko katika sentensi
iliyotangulia halilifanya kutokuwa bubuso la kimaadili, bali linaikinga mbali na
mjadala na uchunguzi wa kina. Msisitizo wa Camus juu ya kuhubiri mfumo usio
na maadili hutengeneza mfumo wake kuwa kamilifu na usiopaswa kuulizwa, na
‘jukumu’ lake kuwa asili ya mawazo yote.
Mbali na hayo, wazo kuwa wajibu wa kupenda ni desturi ya hali ya juu kabisa, ni
kanuni ya msingi ya Maadili ya Kikristo. Camus, aliyeamini juu ya uwepo wa
Mungu, hawazidi wapinzani wake Wakristo, kwa chochote anachoweza
kumaanisha kuhusu ‘upendo’.
Hatimaye nukuu ya tatu inadhihirisha kuwa kundi la Camus lilikuwa na mfumo
wa kimaadili, ambao hata hivyo Nadharia yake ya Upumbavu inabaki kuwa ya
kutojadiliwa. Ikiwa kila kitu kingekuwa chenye kulinganishwa, basi Camus
asingeweza kutoa hukumu aliyoifanya hapo juu, tena hata hukumu kwamba kila
kitu ni chenye kulinganishwa, kwa kuwa tamko hili lingekuwa lenye
kulinganishwa pia. Hivyo Camus anaongea juu ya ‘ukosa-haki’, ‘jukumu la
kupenda’ na ‘uhuru’ – kanuni dhahiri za kimaadili. Mfano wa Camus
unadhihirisha kwamba mtu anayedai kutenda bila maadili anaweza kabisa
kufundisha mfumo kamili wa kimaadili. Pia inadhihirisha kwamba kila
mwanadamu ana mfumo wa kimaadili, hata kama anaamini kwamba
amekwishautangua. Mienendo na maadili ni vigezo muhimu vya uwepo wa
mwanadamu. Ama sivyo kufikiri kwetu kungethaminiwa kuwa hakupo kwa
kuwa kunajumuisha mjadala wa ndani, yanayojaliwa na maamuzi. Mwisho,
Camus ni mfano kwa ukweli kwamba Upumbnavu wa kimaadili waweza kuwa
msingi wa kufikiri, lakini sio wa kuufikiri au kuuishi.
Michezo ya kuigiza ya ‘Jukwaa la Upumbavu’ 76 ambayo inatumia falsafa ya
Camus, huonesha jinsi ambavyo kuishi kwa mwanadamu kusivyo na maana.
Hata hivyo, maisha yasiyo na maana, kwa mujibu wa waandishi wa tamthiliya
hayahitaji kuwa yasiyo na thamani wala yasiyo na furaha. Katika tamthiliya yake
The Myth of Sisyphos (Kisakale cha Sisofo), Camus anamwelezea Sisofo kama
74 Imetafsiriwa kutoka katika Albert Camus, Tagebuecher 1935 – 1951 (diaries), (Reinbek: rororo, 1980), uk.
36
75 Rud. uk. 119
76 Tazama makala yangu kuhusu Samuel Beckettes “Waiting on Godot”: “Zum Weltbild des absurden
Theaters”, Factum 2/1986:8-10