Odpowiedzi - Senat RP - Senat Rzeczypospolitej Polskiej

39. posiedzenie Senatu w dniu 31 lipca 2009 r. 257
Jak wynika z powy¿szego przepisu, ograniczenie to nie dotyczy wszystkich pracowników
„kieruj¹cych zespo³ami ludzi”, a jedynie kierowników komórek wyodrêbnionych
w ramach struktury organizacyjnej zak³adu pracy. Nie odnosi siê ono równie¿ do
zastêpców kierowników wyodrêbnionych komórek organizacyjnych zak³adu pracy
(osobom takim przys³uguje prawo do „normalnej” kompensaty za pracê w godzinach
nadliczbowych). Przepisy Kodeksu pracy nie definiuj¹ jednak pojêcia „kierownik wyodrêbnionej
komórki organizacyjnej”, pozostawiaj¹c orzecznictwu s¹dowemu wype³nienie
treœci¹ tego pojêcia. Dlatego te¿ w przypadku w¹tpliwoœci w tym zakresie pomocne
mo¿e okazaæ siê bogate orzecznictwo S¹du Najwy¿szego. 1 tak, np. w wyroku z dnia
8 czerwca 2004 r. (III PK 22/04. OSNP z 2005 r., Nr 5, poz. 65) S¹d ten wyrazi³ pogl¹d,
¿e niezale¿nie od regulacji wewn¹trzzak³adowych, dla uznania pracownika za cz³onka
kadry kierowniczej (zarówno pracownika zarz¹dzaj¹cego w imieniu pracodawcy zak³adem
pracy, jak i kierownika wyodrêbnionej komórki organizacyjnej zak³adu pracy) istotna
jest treœæ faktycznych obowi¹zków pracownika. Na to, ¿e dany pracownik jest
kierownikiem wyodrêbnionej komórki organizacyjnej zak³adu pracy mo¿e, zdaniem
S¹du, wskazywaæ np. sprawowanie funkcji prze³o¿onego wobec innych pracowników,
organizowanie i nadzorowanie ich pracy, w tym ustalanie im czasu pracy, udzielanie
zwolnieñ od pracy, czy zatrudnianie nowych pracowników. Z kolei w wyroku z dnia
17 listopada 1981 r. (IPR 92/81, OSNCP 1982 nr 5-6, poz. 82) S¹d Najwy¿szy podkreœli³,
¿e postanowienie umowy o pracê, i¿ stanowisko zajmowane przez pracownika ma
charakter kierowniczy nie ma decyduj¹cego znaczenia, gdy¿ o takiej kwalifikacji decyduje
wy³¹cznie spe³nienie przes³anek przewidzianych w art. 135 (obecnie art. 151 4 )Kodeksu
pracy. W ocenie S¹du pracownik kieruj¹cy komórk¹ organizacyjn¹ wyodrêbnion¹
w strukturze organizacyjnej zak³adu pracy nie zajmuje kierowniczego stanowiska,
je¿eli kieruje zespo³em pracowników przy jednoczesnym wykonywaniu pracy na
równi z cz³onkami tego zespo³u (przy czym nie chodzi tutaj o jednakowy zakres obowi¹zków,
ale o sam fakt wykonywania pracy). W podobny sposób S¹d ten wypowiedzia³
siê w wyroku z dnia 13 stycznia 2005 r. (II PK 114/04), w którym stwierdzi³, ¿e zakres
zastosowania art. 135 (obecnie art. 151 4 ) Kodeksu pracy nie obejmuje tych kierowników
wyodrêbnionych komórek organizacyjnych zak³adu pracy, których obowi¹zki nie
ograniczaj¹ siê do organizowania kontroli i nadzorowania czynnoœci podleg³ej sobie komórki,
lecz polegaj¹ na wykonywaniu pracy na równi z nimi.
Ponadto pragnê poinformowaæ, ¿e zdaniem S¹du Najwy¿szego, pozbawienie prawa
do oddzielnego wynagrodzenia z tytu³u pracy w godzinach nadliczbowych, o którym
mowa w art. 135 (obecnie art. 151 4 K.p.), dotyczy tylko wyj¹tkowych sytuacji i tylko
pracowników zajmuj¹cych okreœlone stanowiska zwi¹zane z zarz¹dem zak³adem pracy
lub jego wyodrêbnionej czêœci (wyrok S¹du Najwy¿szego z dnia 20 wrzeœnia 2005 r.,
II PK 56/2005). W uzasadnieniu S¹d podkreœli³, ¿e osoby te mog¹ wprawdzie w pewnym
zakresie samodzielnie dysponowaæ swoim czasem pracy (dlatego w zasadzie nie
przys³uguje im dodatkowe wynagrodzenie za godziny nadliczbowe), ale nie oznacza to,
¿e pracodawca mo¿e stale tak kszta³towaæ ich obowi¹zki, ¿e ich wykonanie w normie
czasu pracy jest niemo¿liwe.
W œwietle powy¿szego wyra¿am pogl¹d, ¿e o tym czy dane stanowisko spe³nia kryteria
stanowiska – „kierownik wyodrêbnionej komórki organizacyjnej”, o którym mowa
w art. 151 4 § 1 Kodeksu pracy, decyduj¹ postanowienia statutu danej jednostki organizacyjnej
lub innego aktu tworz¹cego albo ustalaj¹cego strukturê organizacyjn¹ tej
jednostki oraz zakres zadañ zwi¹zanych z pe³nion¹ funkcj¹.
Z szacunkiem
MINISTER
w z. Jaros³aw Duda
Sekretarz Stanu