Een geschiedenis van Hongarije.pdf - Kees Bakker over Hongarije

Partij, graaf Antal Sigray.
Geruggesteund door deze heren onderzocht Bethlen vervolgens de mogelijkheden voor de
organisatie van een eigen leger, waarvan Gömbös een goede organisator en Horthy een
geschikte opperbevelhebber zou zijn. Als Frankrijk, als bezettende macht binnen de
landsgrenzen aanwezig, politieke en misschien ook wat militaire steun zou verlenen, zou
dit zogenaamde nationale leger, zo veronderstelde hij, de radenrepubliek ten val moeten
kunnen brengen. De Engelse missie in Wenen betoonde zich een voorstander van deze
opzet, maar al op 14 april liet de Franse regeringsleider Georges Clemenceau weten dat er
wat hem betreft geen sprake kon zijn van de oprichting van zo’n leger. Clemenceau die
erop uit was de Centralen hun nederlaag zo scherp mogelijk in te peperen, had nu
eenmaal liever dat Roemeense soldaten een eind aan de radenrepubliek zouden maken.
Gömbös die samen met György Pallavicini, een telg uit een van de rijkste families van
het land, naar Belgrado was gereisd om de details met de Franse generaal Paul de Lobit te
bespreken, kreeg daar danook nul op het rekest. Maar helemaal zonder resultaat was zijn
missie toch niet. Hij wist namelijk wel te bereiken dat het Antibolsjewistische Comité of
vertegenwoordigers daarvan naar Szeged konden komen om daar de machtsovername
voor te bereiden. Gömbös kreeg van de Franse generaal ook toestemming om in Szeged
een Hongaarse militaire eenheid van maximaal 1300 man op te zetten. Blijkbaar was dat
voor hem voldoende om door te reizen naar Szeged.
In deze Zuidhongaarse stad was op dat moment nog geen sprake van contrarevolutionaire
activiteiten. Gömbös en de op zijn instigatie naar Szeged gekomen contrarevolutionairen
slaagden erin om op 7 mei met hulp van de Fransen een eind te maken aan het bewind
van de radenrepubliek in Szeged. Eind van die maand werd het intussen in Wenen aan
interne tegenstellingen tegronde gegane Antibolsjewistische Comité in Szeged
heropgericht. Graaf Pál Teleki werd er de president van. Intussen was ook graaf Gyula
Károlyi (1871-1947) gearriveerd. Hij had begin mei in Arad een contrarevolutionaire
regering op touw gezet, maar was onverwacht door de Roemenen over de demarcatielijn
gezet. Op aandringen van Bethlen reisde ook Miklós Horthy naar de stad, waar hij op het
allerlaatst van mei verscheen.
Op 6 juni werden de vergaderde contrarevolutionairen het eens over een ‘regering’,
waarin Pál Teleki minister van buitenlandse zaken en Horthy minister van oorlog werd
met naast zich Gömbös als staatssecretaris. De Fransen lieten de samenzweerders begaan,
maar ze hielden wel nauwlettend in de gaten wat voor activiteiten Gömbös ontplooide.
Eind juli stuurden ze hem uit Szeged weg. Gömbös vertrok naar Wenen, waar hij het eind
van de radenrepubliek afwachtte.
In de Hongaarse hoofdstad werd, toen de radenrepubliek eenmaal ineen was gestort en de
leiders ervan naar Wenen waren gevlucht, in overleg met de Britse generaal Cunningham
een voorlopige regering gevormd onder leiding van de sociaaldemocraat Gyula Peidl.
Peidl en zijn ministers gingen daarbij uit van de door de Entente in juli te Wenen
geformuleerde acht punten, waarvan de kern was dat de Entente zich bereid verklaarde
om na de beëindiging van de radenrepubliek een door sociaal-democraten geleide
democratische regering te steunen. Maar de regering-Peidl was amper benoemd of het
bleek al, dat de Entente zich niet meer aan deze belofte gebonden achtte. Toen de
Roemeense troepen ook nogeens de Tisza overstaken en op 4 augustus Boedapest
binnentrokken, was het lot van de regering-Peidl bezegeld. Toch pakten de zaken anders
uit, dan de regeringen van de Entente wilden of hadden voorzien. Op 6 augustus werd de
regering-Peidl namelijk het slachtoffer van een coup van voorstanders van een terugkeer
van het huis van Habsburg. Aartshertog Jozef August van Habsburg die in zijn paleis in
149