Een geschiedenis van Hongarije.pdf - Kees Bakker over Hongarije

waren, betrokken. Zo ontstond in 1937 het Maartfront. De deelnemende partijen werden
het eens over een programma (gepubliceerd op 15 maart van dat jaar), waarvan de
invoering van algemeen en geheim kiesrecht en onteigening van het grondbezit boven de
250 hektare de belangrijkste punten waren. Het front organiseerde in de zomer van 1937
een conferentie, waar het ontwikkelen van goede betrekkingen met de buurvolken
centraal stond.
Na de dood van Gyula Gömbös kwamen de Hongaarse regeringsleiders weer uit de kring
van de traditionele elite. Maar binnen de regerende Eenheidspartij was er een belangrijke
vleugel die in de lijn van Gömbös door wilde gaan. Terwijl studenten in Boedapest en
elders opnieuw felle antisemitische acties voerden, werd binnen de Eenheidspartij in 1937
een gewapende staatsgreep voorbereid. De putschisten-in-spé hadden daarbij naar weldra
bleek de hulp van Duitsland of in ieder geval van de Duitse ambassade. Met een reeks
demonstraties wisten de samenwerkende oppositiepartijen, de Kisgazdapárt, de sociaaldemocratische
partij, de Nationaal Democratische Partij van Vilmos Vázsonyi en de
Verenigde Christelijke Partij, te bewerkstelligen dat de putsch van de agenda verdween.
Ook regent Miklós Horthy die speelde met het idee om zelf Führer te worden van een
naar nazi-model gereorganiseerd Hongarije, kreeg van István Bethlen en zijn andere
adviseurs de wind van voren. Wel werd in 1937 een wet van kracht, die het staatshoofd
het recht gaf om wetsvoorstellen die in het parlement zouden worden aanvaard, eventueel
tot twee keer toe terug te verwijzen. Bovendien kon de regent het parlement desgewenst
ontbinden. Dezelfde wet gaf Horthy ook het recht een opvolger aan te bevelen.
De samenwerking binnen het Maartfront bleek van korte duur. Onder invloed van de
nationalistische euforie die zich met de gebiedsuitbreiding van 1938 van Hongarije
meester maakte, schoof de Volksbeweging in de richting van de regering op en viel het
Hongaarse volksfront uiteen. Tegelijkertijd verloor de Volksbeweging aan betekenis en
kwamen de fascistische stromingen sterk naar voren.
Hongaarse nazi’s
Ondanks haar naam bleef de Volksbeweging vooral een beweging van stedelijke
intellectuelen. Opvallend is, dat de betrokken schrijvers nauwelijks pogingen deden om
de miljoenen boeren en landarbeiders, in wier naam zij zeiden op te treden, in hun
activiteiten te betrekken.
Na de eerste Jodenwet raakte de Volksbeweging op de achtergrond. Haar rol werd
overgenomen door de Hongaarse fascisten. Het Hongarije van het interbellum kende
namelijk naast de letterkundigen van de Volksbeweging een aantal auteurs, wier
opvattingen een sterke verwantschap vertoonden met die van de volksen, maar die zich
uitdrukkelijker baseerden op racistische theorieën uit het buitenland. Voor een deel ook
behoorden ze tot een oudere generatie en waren het mensen die in de jaren ’20 deel
hadden uitgemaakt van de entourage van Gyula Gömbös.
Terwijl ‘ras’in de Volksbeweging eerder een historische term was, hanteerden deze
mensen een meer biologische definitie. Ook de mythe van de Hongaarse superioriteit
kreeg bij hen een uitgesproken racistische vorm. István Milotay, een man die in de jaren
’30 in het rechtse kamp als een belangrijk ideoloog gold, betoogde bijvoorbeeld dat het
199