Een geschiedenis van Hongarije.pdf - Kees Bakker over Hongarije

De Kádár-tijd
Nog op 4 november werd János Kádár als leider van een in Miskolc uitgeroepen
‘revolutionaire arbeiders- en boerenregering’ door een Sovjet-pantservoertuig afgezet
voor het parlementsgebouw, waar de prullenbakken nog vol waren van het afval van de
opstand en de asbakken van de zenuwachtig uitgedrukte sigaretten en waar hij een begin
moest maken met het naar hem genoemde tijdperk.
De eerste jaren van het nieuwe bewind verliepen moeizaam. In Hongarije heerste de
wraak met een heus concentratiekamp bij Tököl, even buiten de hoofdstad, gevangenen
her en der in cellen en terechtstellingen op de binnenplaats van de gevangenis tegenover
de Nieuwe Algemene Begraafplaats aan de Kozma straat. Kádár zelf was voorstander van
het betrachten van zelfbeheersing, maar binnen de partijtop werd hij dwarsgezeten door
mensen die een veel harder optreden tegen de ex-opstandelingen eisten. Het aantal
terechtstellingen viel lager uit dan veel ballingen verwachtten, maar zou toch oplopen tot
uiteindelijk 500.
Tegelijkertijd zette het regiem prominente Hongaren onder druk. Zij moesten helpen om
het internationale prestige van Hongarije weer op te vijzelen. Zo verscheen nog in 1957
een brief aan de Verenigde Naties ondertekend door schrijvers als Gyula Illyés en László
Németh en andere kopstukken. De brief bevatte het verzoek aan dit prominente orgaan
om de kwestie-Hongarije van de agenda te schrappen.
Het proces tegen Imre Nagy was een lelijke handenbinder voor Kádár. Hij bewoog hemel
en aarde om Nagy tot een betuiging van loyaliteit aan het nieuwe regiem te brengen, maar
toen dat niet lukte, moest hij ermee akkoord gaan, dat Nagy en nog enkele anderen ter
dood werden veroordeeld. Op 18 juni 1958 werden ze in het diepste geheim op de
binnenplaats van de gevangenis aan de Kozma straat geëxecuteerd. Tot de
terechtgestelden behoorde ook Miklós Gimes, de leider van het oppositionele clubje van
de partijkrant uit de goede oude tijd. Zich blijkbaar bewust van de misdadigheid van de
executie lieten de autoriteiten de lijken op de binnenplaats zelf begraven. Over het vers
gedolven graf werd een dikke laag beton gestort. Pas toen de ‘consolidatie’ een feit was
en János Kádár stevig in het zadel zat, hakten drilboren het weer aan stukken en kreeg
Nagy op de begraafplaats aan de overkant van de straat een naamloos graf.
In 1963 deed de Hongaarse leider János Kádár eindelijk zaken met de Verenigde Naties.
De politieke gevangenen mochten op een enkele uitzondering na naar huis en Hongarije
verdween van de internationale agenda. Pas nadien vond Kádár ook in eigen land voor
zijn aanpak voldoende aanhang.
Natuurlijk is János Kádár zijn medeverantwoordelijkheid voor de repressie uit de jaren na
de opstand meer dan eens onder zijn neus gewreven. Toch staat het vast, dat de nieuwe
partijleider vast van plan was een nieuw begin te maken, af te rekenen met de angst en de
karigheid van de jaren ’50 en een nieuw en dit keer niet-stalinistisch Hongarije te
251