Een geschiedenis van Hongarije.pdf - Kees Bakker over Hongarije

Mátyás: hoe een harde jongen uit Zevenburgen net geen keizer werd
De zoon van een hoveling zou uiteindelijk de laatste sterke koning van het middeleeuwse
Hongarije worden. Terwijl zijn vader, János Hunyadi, met zijn leger in de buurt was,
werd Mátyás in 1458 in Boeda tot koning uitgeroepen. Mátyás herbouwde de
middeleeuwse burcht van Boeda tot een luxueuze residentie in renaissance-stijl, maar het
verlangen om net als destijds Sigismund keizer te worden, bracht hem naar Wenen, waar
hij, door de gekroonde hoofden van Europa als parvenu geminacht, tot zijn dood in 1490
resideerde.
Mátyás stamde uit een familie die van achter de Karpaten afkomstig was. Zijn opa Vajk
had kans gezien zich het hof van koning Sigismund in te werken. Als dank voor bewezen
diensten had Sigismund hem de burcht van Hunyad in Zevenburgen cadeau gedaan,
waarnaar de familie zich sindsdien deftig noemde. Mátyás’ vader János (1407/1409-
1456) had de carrière van opa aan het hof van Sigismund voortgezet, had in de woelige
jaren na diens dood konsekwent partij gekozen tegen de Duits-Roomse keizer, de
Habsburger Frederik III (1419-1493), en daar behalve enorme bezittingen ook de positie
aan overgehouden van regent van Hongarije.
Er waren heel wat edelen in het koninkrijk, die de uit het niets naar de top doorgestoten
János het licht in de ogen niet gunden. Maar belangrijke overwinningen op de Turken
bezorgden Hunyadi zoveel prestige, dat zij het nakijken hadden. Natuurlijk zorgde János
ondertussen ook goed voor zichzelf en zo kon hij zich in de jaren ’50 de trotse eigenaar
noemen van maar liefst 28 burchten, 57 provinciesteden, een duizendtal dorpen, een paar
miljoen hektare grond en, wat misschien wel het belangrijkste was, ook nog eens van een
privé-leger van zo’n tienduizend man.
Na een indrukwekkende overwinning op de Turken bij Belgrado in 1456 overleed János
aan de pest die er de rijen van overwinnaars en verliezers gelijkelijk uitdunde. De familie
voelde zich na de overwinning echter sterk genoeg om de officiële koning, de toen 16jarige
László V, die tot dan toe braaf gedaan had, wat Frederik hem beval, als het ware
van de keizer af te nemen en tot een pion in hun machtsspel te maken. De gijzeling van de
koning voor de poorten van Belgrado liep echter finaal verkeerd af. Op inblazing van zijn
politieke vrienden veroordeelde László V de leiders van de familie Hunyadi ter dood.
Mátyás, een jaar jonger dan de koning, moest, ook met de dood voor ogen, met László
mee naar Wenen en vandaar zelfs naar Praag. Mogelijk hadden de twee jongens tijdens de
lange reis naar het westen de gelegenheid elkaar te leren kennen en groeide er al
galopperend een band. Of misschien voorvoelde de jonge koning zijn eigen levenseind en
stemde hem dat vergevensgezind. Een feit is in ieder geval dat Mátyás in leven bleef en
dat László zelf in 1457 plotseling overleed.
Door het oog van de naald gekropen werd Mátyás op 24 januari 1458 door de in Boeda
en Pest vergaderende standen tot koning gekozen. Hij zat toen nog vast in Praag en kwam
pas vrij, toen hij toezegde met de beeldschone Catharina, de dochter van de Tsjechische
regent George van Podiebrad (1420-1471, regent vanaf 1452), te zullen trouwen.
Mátyás moet dat als een vernedering hebben gevoeld. Hoe mooi ook was Catharina per
slot de dochter van niet meer dan een regent en hij was een echte koning! Nog erger was,
dat de officiële Hongaarse kroon zich in handen bevond van de aartsvijand van zijn
familie, keizer Frederik III en het allerergste was wel dat diezelfde Frederik zich de
kroon, nadat hij met een legertje Hongarije was binnengevallen, op het eigen hoofd liet
zetten.
51