Een geschiedenis van Hongarije.pdf - Kees Bakker over Hongarije

uitdrijving van dat land uit het communistische kamp mede ten doel had dit soort plannen
voor eens en voor al te torpederen.
Zo belandde Hongarije zonder de gebiedsuitbreiding uit de oorlogsjaren in wat sinds
1948 het socialistische kamp ging heten en moest het accepteren, dat het door de Sovjetleiders
gezien en behandeld werd als net zo’n land als de andere.
Intussen was het beleid van de Sovjet-Unie erop gericht om de communistische partijen
in Oost-Europa binnen de naoorlogse coalities in een leidende positie te brengen. Het
streven van de Hongaarse communisten om een leidende positie te verwerven was er ook
de achtergrond van, dat zij grote haast maakten met de opheffing van het grootgrondbezit
en de verdeling van het land onder de landloze boeren. Terwijl in West-Hongarije de
mitrailleurs nog ratelden, gaf de communist Imre Nagy in zijn hoedanigheid van minister
van landbouw op 17 maart het sein tot de afschaffing van het grootgrondbezit.
Functionarissen van de communistische partij zwermden uit over het platteland om de
verdeling van het land onder de boeren ook daadwerkelijk ten uitvoer te leggen. De
grondverdeling werd nog in de zomer van dat jaar voltooid. De grootste verliezer was de
Roomskatholieke kerk die de helft van het grootgrondbezit in eigendom had.
Hoewel de communistische partij binnen de coalitie niet de grootste partij was, had ze
wel beslissende invloed. Dit was uiteraard een rechtstreeks gevolg van het feit dat deze
partij bijzondere banden had met de Sovjet-leiding en met het Sovjet-leger, dat ook na de
ondertekening van het vredesverdrag op 10 februari 1947 in Parijs in Hongarije aanwezig
bleef.
Communisten hadden ook de leiding in de Gazdasági Főtanács, de Economische Raad,
die de verdeling van grondstoffen controleerde. De instelling van een dergelijke raad
spoorde met de afspraken van de gealliëerden. Dit gold ook de nationalisatie van de grote
banken, waartoe in 1947 besloten werd. Nationalisatie van banken en sleutelindustrieën
werd in die tijd in de westerse wereld door velen gezien als een belangrijk economisch
politiek instrument. Zo zouden in Engeland per 1 januari 1947 alle 1500 kolenmijnen
worden genationaliseerd. De Australische regering besloot in 1947 de particuliere banken
te nationaliseren.
Het streven van de communisten om een leidende positie te verwerven leidde tot grote
spanningen binnen de naoorlogse coalitie. Voornaamste mikpunt van de communistische
strijd tegen de ‘reactie’ was de Kisgazdapárt, de grootste partij binnen de coalitie. Terwijl
deze partij onder druk van de communistische aanvallen ineenschrompelde, nam onder de
kiezers de belangstelling toe voor partijen die buiten de coalitie stonden. Zo werd bij de
verkiezingen van 1947, waarbij communistische activisten zich overigens aan
verkiezingszwendel schuldig maakten, de communistische partij met 22 procent van de
stemmen wel de grootste partij binnen de coalitie, maar tegelijk kreeg de niet tot de
regeringscoalitie behorende Democratische Volkspartij maar liefst 16 procent van de
stemmen. Zo kwam dus in Hongarije de door de gealliëerden gedecreteerde
coalitiepolitiek in de loop van 1947 al in de problemen.
Al snel na het eind van de oorlog kwamen de verhoudingen tussen de gealliëerden onder
druk te staan. De eerste aanleiding was mogelijk de atoomaanval op Japan en al tegen het
eind van 1946 vond men in de Sovjet-top, dat het nodig was om rekening te gaan houden
met een volgende oorlog. In de loop van 1947 verslechterde de sfeer nog verder.
Nog tijdens de oorlog waren onderhandelingen op gang gekomen, die een eind moesten
maken aan de vele tolmuren, zoals die in de jaren ’30 hadden bestaan. De besprekingen
230