Een geschiedenis van Hongarije.pdf - Kees Bakker over Hongarije

Onder de groten der aarde waren er, die direct de betekenis van de nieuwe heilige
begrepen. Zo was onder de hooggeplaatste aanwezigen op de feestelijke elevatie van
Elisabeth op 1 mei 1236 in Marburg niemand minder dan keizer Frederik die anders dan
de ongelukkige Lodewijk de kruistocht had overleefd en die er nu op stond zelf mee de
schouder te zetten onder de loden kist, waarin de prinses naar haar laatste rustplaats werd
gedragen.
Na haar heiligverklaring werd Elisabeth ook in haar vaderland, waar ze bij haar leven
overigens amper een voet had gezet, snel populair. De Franciscanen wijdden hun kerk in
Győr aan haar en de Clarissen van Nagyszombat deden hetzelfde met hun kapel. Kassa
had al in 1238 een Elisabeth-kerk, gelegen naast het armenhospitaal. In 1245 werd er
bovendien de eerste steen gelegd voor een aan de nieuwe Hongaarse heilige te wijden
kathedrale kerk. Intussen vond het voorbeeld van de prinses ook aan andere hoven
navolging. Zo stichtte haar nicht, prinses Agnes van Tsjechië, in 1233 in Praag een
hospitaal, dat ze ook al aan Sint Franciscus wijdde. Een jaar later ging ze nog een laatste
keer in haar mooiste prinsessekleren naar de kerk om daarna haar intrek te nemen in het
ook al door haar gestichte Clarissenklooster van die stad.
Elisabeths levenswandel maakte ook grote indruk op haar tante, prinses Hedwig van
Silezië, die zich wel al eerder tot de nieuwe vroomheid had bekeerd, maar die in 1230 op
voorbeeld van haar Hongaarse nicht een leprozenziekenhuis begon en zich een
Franciscaner broeder als biechtvader koos.
Een buitengewoon grote rol speelde het voorbeeld van Elisabeth in het leven van prinses
Margit, de tweede hooggeplaatste Hongaarse, die zich aan de nieuwe idealen wijdde.
Margit was een dochter van Béla IV, de vorst wiens naam verbonden is met de strijd
tegen de Mongolen en met de wederopbouw van het land in gotische stijl na hun vertrek.
De prinses werd uitgerekend in het jaar, dat de Mongolen het land omkeerden, in 1242,
geboren.
Om God gunstig te stemmen had de koning zijn kind nog voor haar geboorte aan de kerk
aangeboden en zo verhuisde Margit al op driejarige leeftijd naar het klooster van de
Franciscanessen te Veszprém, dat even voor de komst van de Mongolen, in 1240, door
Bertalan, de bisschop van dat stadje, was gesticht.
In het kader van de wederopbouw van zijn koninkrijk koos Béla IV zich in het nieuwe
vestingstadje Boeda ook een nieuwe hofstad. En terwijl op de burchtheuvel zijn kasteel
verrees, liet hij op het eiland er schuin tegenover voor zijn dochter een klooster bouwen.
Het beheer erover kregen de Dominicanen die veel invloed hadden aan het vorstelijke
hof. De bouw begon in 1246 en het klooster was nog niet helemaal gereed, toen Margit er
in 1252 als tienjarig meisje feestelijk en samen met maar liefst achttien vriendinnetjes
heen werd overgebracht.
Het klooster op het Margitsziget werd door het hof met voorrechten overladen en was nog
voor het eind van de eeuw een van de rijkste van het land. Maar niets is veranderlijker
dan een vorst. In 1261 stond Béla erop, dat de door hemzelf aan God gewijde prinses haar
eiland zou verlaten om de echtgenote te worden van Ottokar Premysl II. Als koning van
Bohemen deed Ottokar in die tijd pogingen om aan de westgrens van Hongarije een
indrukwekkend koninkrijk te stichten, waartoe behalve Bohemen niet alleen Moravië en
Oostenrijk, maar ook nogeens de steden in het westelijk grensgebied van Hongarije
zouden moeten gaan behoren. In 1278 zou Frederik II van Habsburg Ottokar definitief de
voet dwars zetten: in een beslissende veldslag aan de Morava verloor Ottokar het leven.
In de jaren ’60 was hij echter nog een veelbelovend en vervaarlijk vorst.
46