Inspiratie door bijen in de droom - DWC

INSPIRATIE DOOR BIJEN IN DE DROOM
Inleiding
Als Columella, Latijns schrijver over de landbouw (l e eeuw na
Chr.), ook de bijenteelt behandelt, roert hij terloops enkele mythen
aan, waarin bijen een rol spelen, maar merkt dan op 1) : "Een
onderzoek naar deze en dergelijke dingen ligt meer op de weg van
mensen, die de schuilhoeken der natuur doorvorsen, dan van
boeren. Ook heeft zo iets meer bekoring voor hen, die belang stellen
in litteratuur en op hun gemak zitten te lezen dan voor landlieden
die wel wat anders te doen hebben, want voor hun werk hebben
ze er geen baat bij en ze verdienen er geen cent mee". Gelijk heeft
hij; trouwens, ook voor de filoloog is zulk een studie alleen in zoverre
winstgevend, dat zij zijn inzicht verhelderen kan in merkwaardige
opvattingen tijdens een vroege fase van onze cultuur. Aanleiding
tot mijn onderzoek was de opzet, een antwoord te zoeken op de
vraag: waar lag de oudste bron van inspiratie, van beademing,
bezieling, zowel van de ziener als van de dichter, speciaal in de
Grieks-Romeinse cultuur? - het blijkt nl., dat althans de Grieken
tussen profetische en poëtische inspiratie geen wezenlijk verschil
zagen 2). Daarbij ging ik uit van een semantisch onderzoek van
woorden als inspimtio, €t-t7tVcVGlç , en hun griekse en latijnse synoniemen;
dat moet ik hier laten rusten. Maar voor ik tot de bijen
kom, die mij in dit verband vooral gingen bezighouden, dient een
inleiding vooraf te gaan, opdat men zich een voorstelling vormen
kan van de korf, waaruit mijn bijen zijn uitgevlogen en waarin
ze aan het eind weer moeten terugkeren.
A pollo als orakelgod
Voor de oude Grieken gold Apollo als de god van de mantiek,
in Delphi en Delos de orakelgod bij uitnemendheid. Maar hij was
een immigrant uit Klein-Azië, en in historische tijd stelde men
zich voor, dat hij de taak der inspiratie van Zeus overgenomen
had. In de Homerische hymne aan Hermes 3) b.v. zegt Apollo tot
1) r.r. 5,2,5.
2) Vgl. Plato, Ion 534CD; Fauth, RE 24,530; W. KrolI, St1«1. zum
Verständnis der rÖ7n. Literatur (1924) 24 vv.; zie beneden p. 67.
3) Hom. hymn. Herm. 530 vvo
269