Inspiratie door bijen in de droom - DWC

INSPffiATIE DOOR BIJEN IN DE DROOM 91
eurasischen Völker" - zo schrijft Paulson 1) - "lässt sich als
Seelendualismus oder dualistischer Pluralismus kennzeichnen, indem
als die konstitutiven Seelenelemente einerseits die Freiseele
andererseits aber eine oder mehrere differenzierte Körperseelen
(Ichseele und Lebensseele) erscheinen." De "Freiseele" is volgens
hem de verschijningsvorm van de mens buiten het lichaam, dus
b.v. in de droom (Traumseele) en ook identiek met de "Schattenseele",
het "schattenhaftes Abbild des Menschen". Daarentegen
omvat volgens hem, gelijk gezegd, de "Körperseele" zowel de
"Lebensseele", een orgaan van het lichaam, dat functioneert in
de adem, de hartslag, dus ook in de pols en verder in bloedcirculatie
en spierbewegingen, als ook de "Ichseele", die het bewustzijn
verleent en een emotioneel evenals een intellectueel aspect vertoont.
Dergelijke onderscheidingen, die zelden in volmaakt dezelfde zin
gebruikt worden (zo acht Harva de"Freiseele" identiek met de
"Schattenseele" of " Gespenstseele " , terwijl door velen de "Hauchseele",
de 'ljJVX~ dus, als een zelfstandige vorm wordt opgevat)
zijn van betekenis voor het begrip der vele zieledieren; Paulson
b.v. merkt op: "In Karelien, Savolax und Nordtavastland (Finland)
... (komt voor) ... elohiiri "Lebsnsmaus", ilohiiri ("Hautmaus"
(in verband met het kloppen van de pols, het trekken van
een ooglid, enz.; dus Paulsons "Lebensseele"), stellenweise
einfach elo, "Leben", oder elokas "lebhaft", was alles auf die
Auffassung hinweist, dass ein innerkörperliches Seelentierchen als
Urheber und Unterhalter des Lebens im Körper des Menschen und
Tieres angesehen worden ist." Gelijk bekend is, komt de muis heel
algemeen als levensziel voor 2); dat dankt hij aan zijn grauwe kleur,
want vrijwel alle zieledieren zijn grauw, zelfs gewoonlijk de zielevlinder,
die dan als nachtvlinder gedacht wordt. Dat beeld stond
ook V ergilius voor ogen, toen hij beschreef, hoe Aeneas in de voorhof
van de onderwereld een oeroude olm zag staan, 'quam sedem somnia
volgo / vana tenere ferunt foliisque sub omnibus haerent.' Onder
tegen alle bladeren zitten 8omnia, dromen, droomzielen, waarbij
men niet met Norden aan nestelende vogels moet denken maar aan
nachtvlinders, die graag 's nachts onder tegen boombladeren zitten.
In sprookjes, die geheel parallel lopen met het boven aangehaalde,
waarin een bij tevoorschijn komt uit de neus of mond van een
slapende, is meermalen de bij door een muis vervangen. Intussen
1) a.w. 41 v.
2) Paulson, 3,42; 368; Y. H. Toivonen, Spuren primitiver SeelenvOTstellungen
in der Sprache (Finnisch-ugrische Forschungen, 27 (1941)
207 v.v.; Kleinpaui, a.w. 22; Craigie 325; Asko Vilkona, Das
Verhalten der Finnen in "heiligen" Situationen, FR n° 164 (1956) 113 v.v.;
Ninck, 2,170; P. Sartori, Vogelweide, Zs. d. Vereins f. Volksk. 15 (1905)
4; Henzen 34.
351