Inspiratie door bijen in de droom - DWC

INSPffiATIE DOOR BIJEN IN DE DROOM 75
Tylor 1) en Herbert Spencer 2), die daarin "de wortel van alle
religies" zag. Maar het materiaal, waarover wij beschikken, laat
zulk een vèrgaande conclusie niet toe 3).
Gelijk wij in overeenstemming met het boven besprokene
mochten verwachten, zijn het de voorvaderen, tot wie men bidt
om kinderzegen. Een Attische geschiedschrijver, Phanodemus, die
in het tweede deel van de vierde eeuw onzer jaartelling zich speciaal
interesseerde voor religie en mythen, en zich o.a. zeer verdienstelijk
maakte voor het heiligdom van Amphiaraos te Oropos (zie boven
p. 72) 4) schreef, dat de Atheners tot de Tritopatores, verre voorvaderen
van het volk, plachten te bidden vnèe yeviaewç nal~wv,
"om geboorte van kinderen" 5). Dieterich 6) merkte daarover op :
"So klar es ist, dass die Ahnenseelen vielfach aus der Luft wieder
zu neuer Geburt im Körper einkehren sollen, so sicher hat der
Volksglaube auch einst gemeint, dass aus der Erde die Ahnenseelen
wiederkehren zu irdischer Geburt. Und nun be ob achten wir wieder
ein fortwährendes Neben- und Ineinandergehen des Kreislaufes im
Leben und Ster ben der Frucht und des Menschen. Die Toten
drunten, die Geister oder Seelen, wenn man will, befördern das
Emporkommen der Frucht; man betet zu ihnen, sie heraufzusenden
(Rohde, Psyche 3 , 247,1)." Het verband tussen zulke zielen en
dromen wordt duidelijk gelegd door Diogenes Laertius 7), wanneer
hij schrijft : elval ie náv-w rav diea 1JJVxwv ef-lnÀewv' "ai ravraç ~alf-lováç
ie "ai ifewaç dvof-lá!;ea{}at "ai Ma rovrwv nif-lnea{}at dv{}ewnotç rov;
r' dveleovç uai rà a'YJf-leïa vóaov uai vytetaç, "dat heel de lucht vol
is van zielen en dat die 'demonen' en 'heroën' genoemd worden
en dat door hen aan de mensen de dromen gezonden worden en
de tekenen van ziekte en gezondheid."
Teneinde anderen menig uur van vruchteloos zoeken te besparen
laat ik hier deze opmerking volgen. Voor een zeer duidelijke illustratie
van het betoog zou men met Lo beck 8) kunnen citeren
Serv. 4,475 over de penaten van Corythus in Etrurië: 'primores
in suis aedibus habere privata Lararia quibus singulari ritu colunt
Penates ob responsa ab illis imploranda' ; immers zou dit betekenen,
dat nog in de historische tijd gezeten burgers van Italië gewoon
waren, hun voorvaders geregeld te raadplegen (want het is duidelijk,
dat hier, gelijk zo dikwijls, de Penaten met de Laren verwisseld
1) Principles of Sociology (1876), 1,503.
2)
3)
Vgl. J. de Vries, Altgerm. Religionsgesch., 75.
J. P. Roux, La mort chez les peuples Altaïques anciens et médiévaux
(1963) 117.
4) Vgl. E. Wüst, RE 7 A, 324, R. Laqueur, RE 9,1779.
5) Suidas s.v.
6)
7)
Mutter Erde, 48; vgl. Eitrem, a.w. 23.
8,1,32.
8) Aglaophamus, 1337.
335