Inspiratie door bijen in de droom - DWC

INSPIRATIE DOOR BIJEN IN DE DROOM 15
witz 1) in 1903 verdedigd, dat de genoemde traditie een rationalistisch
verzinsel zou zijn. Velen hebben die opvatting aanvaard,
maar meer en meer dringt het inzicht door, dank zij mede de
onderzoekingen van Marinatos 2), dat de aardkloof niet binnen
de Apollo-tempel maar in de nabijheid van het oude Gaia-heiligdom
aan de Kastalia gezocht moest worden 3).
Inspiratie door slangen?
Men kan de vraag stellen, of het geheel juist is, in de derde plaats
te spreken van inspiratie door slangen. Immers voorzover wij met
zekerheid kunnen nagaan, inspireren zij feitelijk niet, maar maken
zij voor inspiratie vatbaar. Niettemin mag het om redenen, die
later ter sprake komen, althans twijfelachtig heten of de antieke
mens dit onderscheid steeds in het oog gehouden heeft. Dat slangen
als chthonische wezens werden beschouwd behoeft niet te worden
toegelicht, en de gegevens, waarop wij doelen, zijn bekend genoeg.
Helenus en Kassandra, de Trojaanse koningskinderen, waren op
een dag bij de sluiting van de Apollo-tempel bij ongeluk daarin
achtergebleven; de volgende dag vond men hen omgeven door
slangen, die hun oren schoonlikten, zodat zij de vogeltaal verstonden;
van dat ogenblik af bezaten zij de zienersgave 4).
Dit gebeurde ook met de Thessaliër Melampus, die jonge moederloze
slangen had grootgebracht; ook hij kreeg de zienersgave, toen
ze hem met de tongen de oren gereinigd hadden, en leerde de
vogeltaal verstaan 5). En hoewel dit niet uitdrukkelijk gezegd wordt
van lamos, beroemd ziener en stamvader van een heel zienersgeslacht
te Olympia, is het nauwelijks gewaagd aan te nemen, dat
het hem evenzo verging, daar hij, door zijn moeder te vondeling
gelegd, door slangen met bijenhoning werd grootgebracht 6). Op
de hier bedoelde functie van slangen komen wij terug 7).
1) Hermes 38 (1903) 579.
2) Ephem. Epeter. Athen. 1959, p. 346 v.v.
3) Voor meer gegevens cf. Fauth, 1.1. 536 v.; Hopfner, RE 14,265.
4) Schol. Hom. Il. 7,44.
5) Apollod. 1,9,11.
6) Pind. Olymp. 6,45 V.v.
7) Volgens Ps. Democritus bij Plin. N.H. 10,137 (zie beneden p. 17)
zou de verklaring daarin liggen, dat slangen zouden ontstaan zijn uit het
vermengd bloed van verschillende vogels. Deze abstruse verklaring is
tekenend voor de bron, en wordt onjuist beoordeeld door J. G. Frazer,
The language of animals, Archaeol. Rev. (1888) 180 v.
275