Inspiratie door bijen in de droom - DWC

INSPIRATIE DOOR BIJEN IN DE DROOM 17
Set out now to fetch honey, to try to get honey
from pleasant Woodland, from the keen-eyed folk ofTopio's Domain,
from the cup of many a Hower, from the sheath of many grasses,
as an ointment for sick men, as remedies for those in a bad way.
The bee, Heet bird, now indeed swung gently along ... "
Nog bij Jezus Sirach 1) lezen we: "Klein onder de vogels is de bij,
en toch is de vrucht van haar werk de oorsprong van alle zoeternij."
Volgens Varro 2) noemde men de bijen "vogels der Muzen", aves
M usarum, omdat ze algemeen voor muzikaal gehouden werden.
Nu nog heet het zowel in ons land als elders, dat als men op Kerstavond
om twaalf uur aan de korven luistert, men de bijen zachtjes
hoort zingen 3). En in Zwaben heet de bij nog "Marienvogel" of
" Herrgottsvogel" 4); in Estland "honingvogel" (mesi-lind) of kortweg
"vogel" (lind) 5).
Feitelijk is het dus inconsequent, vogels niet te erkennen als
medium van inspiratie, en niettemin aan inspiratie door bijen een
verhandeling te wijden. Evenwel wordt dit o.i. daardoor verontschuldigd,
dat, gelijk wij zien zullen, de bij in de verre Oudheid
in dit opzicht een heel bijzondere functie had.
Vogeltaal
Hier is tevens aanleiding, iets te zeggen over de vogeltaal, die
zowel Helenus en Kassandra als Melampus leerden verstaan doordat
slangen hun oren reinigden, zodat zij mantisch begaafd werden;
bovendien over het verband tussen slangen en vogeltaal, dat nl.
meer voorkomt, en blijkbaar op zeer oude voorstellingen teruggaat.
Als Plinius 6) enige wonderbare verhalen over vogels naar het rijk
der fabelen verwijst, rekent hij daartoe ook "dat slangen aan de
augur Melampus door zijn oren te likken het vermogen verleenden
om de vogeltaal (avium sermo) te verstaan, of wat Ps. Democritus
vertelt als hij vogels noemt, uit wier vermengd bloed een slang
ontstaat, die men maar behoeft op te eten om de vogeltaal (avium
colloquia) te verstaan." Elders 7) zinspeelt hij hierop nog eens en
spreekt van "tegennatuurlijke middelen, door Democritus uit zijn
duim gezogen, die dienen zouden om de vogeltaal (avium sermones)
1) 11,3.
2) r.r. 3,16,7; vgl. Arist. H.A. p , 627 A 15.
3) J. Rasch , Nederlandse Folklore, z.j., 6.
4) E. D. Baumann, Antieke Wetenschap en Folklore, z.j., 27,2.
5) o. Loorits, Grundzüge des e8tnischen Volksglaubens, 1, (1949) 350.554.
Zo ook in het Finse epos Kalevala, Rune 15 en 20.
6) N.H. 10,137.
7) N.H. 29,72.
277