Inspiratie door bijen in de droom - DWC

100 INSPffiATIE DOOR BIJEN IN DE DROOM
bedenken, dat het tsjirpen van krekels in het Grieks ook (30ft{3eïv
genoemd wordt evenals het zoemen van bijen 1).
Zeker verband tussen de elf en de bij werd blijkbaar ook gelegd
in een oude tekst, waarop de gebroeders Grimm het oog hadden,
toen zij in het Deutsches Wörterbuch naar aanleiding van Alb
"elf" vergeleken "Albeln languere, degenerare, in Obersachsen, von
den bienen, wahrscheinlich das bair. alpern, älbern delirare." Het
is jammer, dat wij het tekstverband niet kennen, waaruit deze
aantekening is geput, want de latijnse vertaling van albeln, die
neerkomt op "kwijnen, ontaarden", doet vreemd aan. Het ziet er
naar uit, dat het werkwoord gevormd is als "kränkeln", "sukkelen,
ziek-achtig zijn"; als die onderstelling juist is, moet ergens van de
bijen gezegd zijn, dat zij "elf-achtig" waren, wat dan in het Latijn
wordt weergegeven met delirare "waanzinnig zijn, gek doen, het
spoor bijster raken". Hieruit blijkt nog geen identificatie van elfen
met bijen, wel een zekere vergelijking. Iets meer zeggen de mededelingen
in Grimm, Deutsche Mythologie 4 , 1,382: "Schon dem
namen und noch mehr dem begrift' nach berühren sich die elbe
mit den geisterhaften, aus wiederholter verwandlung ihrer gestalt
hervorgehenden schmetterlingen, eine alte glosse (Graft' 1,243) sagt:
brucus ... enz." (zie boven), en vooral (ibid. 1,898): Dinger, elbe,
of holden stammen uit een verkeer tussen de duivel en heksen.
"Bald sollen es schmetterlinge sein, bald hummeln oder queppen,
bald raupen oder würmer, die räthselhafte käfer- und larvengestalt
eignet sich ganz für solche wesen."
Intussen moet het de aandacht trekken, dat evenals de nymfen
zich ontwikkelden uit bij enlarven , de elfen althans ook oorspronkelijk
insectenlarven blijken te zijn geweest. Loorits 2) wijst er
dan ook op, dat vele insecten duizenden jaren lang met de doden
in verband zijn blijven staan, en merkt elders 3) op: "die Insekten,
die mit der Leiche in Berührung stehen, übernehmen zuerst wohl
die Totenmacht und werden erst in zweiter Linie zur Verkörperung
von Totenseelen. " Hoezeer dergelijke insecten de volksverbeelding
hebben geïntrigeerd, blijkt zelfs bij Homerus 4), wat ook aan
Kleinpaul niet ontgaan is, als hij schrijft 5): "Es gibt eine Fliege,
deren Larven sich thatsächlich von Fleisch nähren, die Schmeissfliege,
und eine Leichenfliege, deren Brut sich von Leichen nährt.
1) Aelian. H.A. 6,19. Gossen merkt nog op (ibid.): "Camus, Histoire
des animaux d'Aristote (Paris, 1783) versteht unter àxe1ç das Heimchen
(Gryllus domesticus), und es ist vielleicht nicht unmöglich, dass man teilweise
auch die Grab-H. von den übrigen nicht getrennt hat, zumal da die
Jugendformen der H. den ausgebildeten Grillen nicht unähnlich sind."
2) a.w. 3,331.
3) a.w. 1,363. 3,331.
4) Hom. Il. 19,31.
5) a.w. 73.
360