31.12.2013 Views

Inspiratie door bijen in de droom - DWC

Inspiratie door bijen in de droom - DWC

Inspiratie door bijen in de droom - DWC

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

66 INSpmATIE DOOR BIJEN IN DE DROOM<br />

en orfisch-pythagoreïsche opvatt<strong>in</strong>gen. Zo is het ook hier. Volgens<br />

Porphyrius 1) leer<strong>de</strong> Pythagoras, dat <strong>de</strong> Melkweg bestond uit<br />

ontelbare vonken van licht: dat zijn zielen, die naar het aardse<br />

leven willen terugkeren uit het gebied van <strong>de</strong> maan, waar zij verbleven<br />

(zie p. 37 n. 1). Terecht merkt Menzel 2 ) <strong>in</strong> dit verband<br />

op: "In Thomasson's f<strong>in</strong>nischer Mythologie (S. 57) hei sst es von<br />

<strong>de</strong>r Biene, sie solI über Sonne, Mond und Sterne h<strong>in</strong>aus bis zur<br />

Achse <strong>de</strong>s Wagens <strong>in</strong> <strong>de</strong>n Mittelpunkt <strong>de</strong>s Himmels eilen und<br />

Honig aus <strong>de</strong>r Vorrathskammer <strong>de</strong>s Allmächtigen holen. Die Biene<br />

ist e<strong>in</strong> bekanntes S<strong>in</strong>nbild e<strong>in</strong>es Seligen, e<strong>in</strong>er im Himmel wie<strong>de</strong>rgeborenen<br />

Seele ... Das Gelüsten wird von Porphyrius (cap. 16-18)<br />

symbolisch bezeichnet durch <strong>de</strong>n Honig, die Süssigkeit <strong>de</strong>s leiblichen<br />

Daseyns ... Nach Porph. c. 18 heisst <strong>de</strong>r Mond (Selene)<br />

auch Biene (Melissa), weil von ihm aus die Seelen zur Er<strong>de</strong> kommen,<br />

urn Leiber anzunehmen. Auch wer<strong>de</strong>n diese Seelen selber Bienen<br />

genannt. Weil, sagt P., <strong>de</strong>r Mond im Zeichen <strong>de</strong>s Stiers culm<strong>in</strong>irt,<br />

heisse es, die Bienen kommen aus <strong>de</strong>m Leichnam <strong>de</strong>s Stieres ... "<br />

Volgens Pythagoras zou<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze <strong>bijen</strong> ook als dromen fungeren:<br />

~fjf1-0ç ~s O'Jls{eW'Jl at 1pVXal, aç aV'Jláysa{}a{ rp'Y}al'Jl slç Tà'Jl yaAa;{a'Jl<br />

"een volk van dromen zijn <strong>de</strong> zielen, waarvan hij zegt, dat ze<br />

zich verzamelen op <strong>de</strong> Melkweg." Dergelijke voorstell<strong>in</strong>gen nu<br />

v<strong>in</strong><strong>de</strong>n we niet alleen terug <strong>in</strong> F<strong>in</strong>land (zie Thomasson), maar ook<br />

bij <strong>de</strong> ou<strong>de</strong> Germanen, waar <strong>de</strong> Melkweg als "<strong>bijen</strong>weg" bekend<br />

stond 3). Sporen van <strong>de</strong>ze opvatt<strong>in</strong>g v<strong>in</strong>dt men nog <strong>in</strong> het huidige<br />

1) Antr. nymph. 28. Vgl. Macr. Somn. Scip. 1,12,1.5.<br />

2) a.w. 44.58 v.<br />

3) Waser, ARW 16 (1913) 354. - De do<strong>de</strong>nzielen wor<strong>de</strong>n ook <strong>door</strong><br />

m<strong>in</strong><strong>de</strong>r ontwikkel<strong>de</strong> volken als vonken gedacht, vgl. A. Bastian. Die<br />

Verbleibs·Orte <strong>de</strong>r abgeschie<strong>de</strong>nen Beele (1893) 57.38 v., en el<strong>de</strong>rs. Mogelijk<br />

heeft Loorits gelijk, volgens wien <strong>de</strong>ze voorstell<strong>in</strong>g ontstond, nadat <strong>de</strong><br />

lijkverbrand<strong>in</strong>g <strong>in</strong> zwang kwam. Ik citeer hem: (3,272) "Als e<strong>in</strong>e spezielIe<br />

und zugleich die zentralste Ersche<strong>in</strong>ungsform <strong>de</strong>r auf Wan<strong>de</strong>rschaft beo<br />

griffenen Son<strong>de</strong>rseele wird aber ihr Fliegen <strong>in</strong> Form e<strong>in</strong>es Feuer· und Funken·<br />

schweifs geschil<strong>de</strong>rt", en (ibid. 279) "Aller Wahrsche<strong>in</strong>lichkeit nach hat<br />

<strong>de</strong>r Feuer· o<strong>de</strong>r Funkenschwanz <strong>in</strong> <strong>de</strong>r vorgeschichtlichen Zeit primär die<br />

Son<strong>de</strong>rseele <strong>de</strong>s Toten dargestellt, <strong>de</strong>r nach <strong>de</strong>r Leichenverbrennung als<br />

Feuerstreifen unter <strong>de</strong>m Himmel ersche<strong>in</strong>t, und gute Erklärung für ver·<br />

schie<strong>de</strong>ne Lichteffekte, wie z.B. Kornet, Meteor, Kugelblitz, Irrlicht usw.<br />

bietet" .<br />

Zwakke rem<strong>in</strong>iscenties aan <strong>de</strong>ze voorstell<strong>in</strong>g komen we ook <strong>in</strong> het Westen<br />

tegen, b.v. op IJsland. Zo vond ik bij Maurer (a.w. 81, zie boven p. 27)<br />

een sage waar <strong>de</strong> <strong>droom</strong>ziel zich manifesteer<strong>de</strong> als e<strong>in</strong> bläulicher Dunst<br />

(meermalen is ook van een blauwe vlam sprake).<br />

Verhel<strong>de</strong>rend voor het verband met <strong>de</strong> lijkverbrand<strong>in</strong>g is <strong>de</strong> opmerk<strong>in</strong>g<br />

van Kle<strong>in</strong>paul (a.w. 93): "Die Wahrheit ist, dass die H<strong>in</strong>terbliebenen<br />

das bisschen Asche niemals mit <strong>de</strong>r Person <strong>de</strong>r Verstorbenen vere<strong>in</strong>erleien<br />

konnten. Ne<strong>in</strong>, diese lebte <strong>in</strong> <strong>de</strong>n gasförmigen Verb<strong>in</strong>dungen, die fühlbar<br />

und sichtlich mit <strong>de</strong>n Flammen <strong>in</strong> die Höhe stiegen, die sich im ewigen<br />

Raurn verloren, aber dort ob en zu <strong>de</strong>r vorangeeilten Psyche fan<strong>de</strong>n und<br />

urn sie herurn zu e<strong>in</strong>em neuen Menschenbil<strong>de</strong> verdichteten."<br />

326

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!