Inspiratie door bijen in de droom - DWC

12 INSPIRATIE DOOR BIJEN IN DE DROOM
volle aandacht verdient, want inderdaad was, gelijk Fauth 1) het
uitdrukt, "dem Altertum die Anschauung, nach welcher der seherische
Enthusiasmus durch den Anhauch (bdnyow) der Gottheit
entstand, ... geläufig." Maar wij moeten bedenken dat Gaia over
andere middelen beschikte, alle uitgesproken chthonisch van aard,
om de mens te inspireren, zodat ook deze verklaring niet als afdoende
kan beschouwd worden.
Haar middelen tot inspiratie
Van die middelen willen wij ons in het kort rekenschap geven
in het kort, omdat slechts één daarvan, de inspiratie door bijen,
ditmaal onze bijzondere aandacht vraagt. Voorop zij gesteld, dat
wij ons bewust zijn, een enigszins gewaagd experiment te ondernemen.
Onze belangstelling gaat niet enkel uit naar Grieken en
Romeinen, maar ook naar andere volken van indo-europese stam;
zelfs zullen we ons daartoe niet geheel kunnen beperken. En reeds
voor zover het de Grieken betreft is het niet altijd mogelijk, een
scherpe scheidslijn te trekken tussen de cultuur van de griekse
stammen, die in Hellas binnendrongen, en de autochthone bevolking,
waarvan Nilsson 2) betoogde dat zij, het volk van de
late bronstijd, het MinoÏsch-Myceense tijdperk, reeds een hoge
cultuur bezat. Arisch was zij niet, maar wel verwant met volken
en beschaving van Klein-Azië, terwijl egyptische invloeden aanwijsbaar
zijn. Verder staat het vast, dat Kretisch-Myceense invloeden
op de oudste ontwikkeling van Delphi hebben ingewerkt:
dat bewees vooral Momolina Marconi in een bekend artikel 3).
Ja, men kan aantonen, dat er op den duur, waar het de bijencultus
betreft, wisselwerkingen ontstaan zijn tussen de drie voornaamste
centra, die onze aandacht zullen vragen: Efese, Kreta en Delphi 4).
Daarvoor heeft zich vooral verdienstelijk gemaakt Ludwig Armbruster,
hoogleraar indertijd aan de Landwirtschaftliche Hochschule
van Berlijn en hoofdredacteur van het Archiv für Bienenkunde,
die de Griekse en Latijnse schrijvers over bijenteelt in het
1) RE 24,534,60.
2) Hist. of Greek Rel. 2 (1949) 24.
3) M. Marconi, MEAIl:l:A, Athenaeum 18 (1940) 164 v.v. Vgl.
Fauth, l.c. 540 v.v.; Nilsson, Hist. of Gr. Rel. 135.
4) Ter illustratie vergelijke men een tetradrachme van Gortyn op Kreta,
Ie eeuw v. Chr., uit J. Svoronos, Numismatique de la Orète ancienne
(1890), pI. 16, nos. 29-30, en een tetradrachme van Antiochus Hierax,
geslagen te Ephese, vgI. E. Babelon, Rois de Syrie, (1890) no. 284. De
eerste, Kretensische, vertoont de Ephesische Artemis met de bij; de tweede,
Ephesische, vertoont Apollo op de Delphische omphalos met de bij.
272