Inspiratie door bijen in de droom - DWC

More documents

Recommendations

Info

46 INSPffiATIE DOOR BIJEN IN DE DROOM dat hun stad belegerde, moet men wel aannemen, dat zij ook bijen hielden, vermoedelijk in uitgeholde boomstammen, die op de grond maar ook wel in bomen gelegd werden. Tot welke conclusies leiden deze overeenkomsten 1 In de eerste plaats is het nauwelijks denkbaar, dat zij de ouden zelf niet opgevallen zijn, m.a.w. dat men niet al heel vroeg de Amazonen met bijen zou hebben vergeleken. Of een litteraire bron die vergelijking tot gemeengoed heeft gemaakt, weten we niet, maar het is zeker geoorloofd, met die gedachte te spelen, al zijn er andere mogelijkheden. Wij menen nl., dat bijen de schakel vormen tussen de Amazonen en de cultusgemeenschap van Artemis Ephesia. Weliswaar kan men tegenwerpen, dat Ephese ver verwijderd ligt van de Noordoostkust van Klein-Azië, maar dat neemt niet weg, dat reeds Pausanias 1) nadrukkelijk dit verband legt wanneer hij betoogt, dat reeds in overoude tijd, nadat Amazonen op haar tocht tegen Athene en Theseus te Ephese de tempel van Artemis gesticht hadden, vrouwen van de Thermodon op haar vlucht, eerst voor Dionysus, later voor Herakles, daar asyl hadden gevonden. In de tweede plaats vinden wij, meen ik, een aanwijzing voor het moederland van de Amazonen. Indertijd beschouwde Toepffer 2) Azië als "Heimat" van de Amazonen. Alles pleit tegen die stelling. Niet alleen blijkt, gelijk Roscher 3) terecht heeft opgemerkt, niets van enig innig contact van de Amazonen met andere Aziatische godheden dan Artemis Ephesia, maar ook zoekt de Oudheid zelf haar stamland voortdurend in het Noorden, van Illyrië en Thracië tot Skythië en Kolchis 4); in het oostelijk Kaukasus-gebied zou volgens sommige bronnen zelfs een rivier Thermodon geweest zijn, aan welks oevers Amazonen woonden 5). Dit zal wel een late constructie zijn; daarentegen was er in Boeotië wel een riviertje, Thermodon geheten; aan zijn oevers werden graven van Amazonen aangewezen. Rhomaios 6) - zijn betoog ken ik alleen uit Ruge's overzicht 7) - heeft de stelling verdedigd, dat de boeotische naam oorspronkelijk is tegenover die in Pontus. Dat moet onwaarschijnlijk heten: wel hebben aeolische Grieken uit Thessalië en Boeotië deelgenomen aan de kolonisatie van Lesbos en de tegenoverliggende kust van Klein-Azië tot Kyme en Smyrna 8), en wel waren vroeger Achaeërs uit Thessalië en Boeotië, toen de "Noord- I) 2) Paus. 7,2,7. RE 1,1754. 3) Roseh. Lex. 1,1,275. 4) 5) Toepffer t.a.p. 1755 v.; 1767; Roscher, l.I. 272 V.v. Ruge, RE 5 A, 2397. 6) 'EnETTJ(]lç Tijç q;tloaoq;. axoÄijç 2 (1932). Veertig jaar vroeger oordeelde Crusius (Roseh. Lex. 2,1,857,2) evenzo. 7) 1.1. 2395. 8) J. L. Myres, Historia Mundi 2 (1953) 478. 306
INSPffiATIE DOOR BIJEN IN DE DROOM 47 west-Grieken" in die streken een inval deden, naar de Westkust van Klein-Azië gevlucht en hadden zich o.a. in de buurt van Ephese gevestigd 1), maar het is niet in te zien, hoe boeotische invloed tot in Pontus kon zijn doorgedrongen. Veel aannemelijker lijkt het, dat verwante volksstammen uit het Noorden, oorspronkelijk wel uit Illyrië en Thracië zich èn in Boeotië èn langs de Zuidkust van de Zwarte Zee gevestigd hebben (voor Boeotië zie boven; de verwantschap b.v. van de Dardanoi in Thracië en die in Troas staat vast 2)) en daarheen de Amazonen-traditie hebben overgebracht 3). Bijencultus op Kreta Indertijd schreef Picard 4): " ... l'existence et l'importance d'une déesse-abeille en Crète, à Ephèse et dans Ie monde ionien oriental, sont faits de mieux en mieux attestés; la déesse des byoux de Théra, des pendants d' or de Camiros se classe trop exacte ment dans la série des Déesses-Mères, des n6T'JItat d'Asie, pour qu'on puisse ne pas prêter valeur explicative à la possibilité du nom "théophore" des prêtresses" (nI. Melissai). Een zgn. "bijgodin" op Kreta komt nog ter sprake; hier dient reeds te worden opgemerkt, dat de cultus van de bij op Kreta een geheel ander karakter draagt dan te Efese, en men dus voorzichtig moet zijn met identificaties. Te Efese wordt de bij vereerd als symbool van maagdelijkheid, op Kreta als schenkster van honing. Dit motief is stellig niet allereerst van materialistische aard, al was de honing voor hen, die geen suiker kenden, een onschatbaar voedings-, genees- en genotmiddel. Wij herinnerden al aan een uitspraak van Porphyrius 5); één van de c5vváflêtÇ, daar bedoeld, was de werking van de honingdrank, de mede (skrt. mádhu, gr. medhu, waarvan medhuein "dronken zijn"), in een tijd, toen de wijn nog niet bekend was. Die werking maakte de honing magisch machtig: hij wekte op, bezielde, bracht in feestroes, wekte leven uit de dood. In een 1) Schachermeyr, Rist. Mundi 3 (1954) 122. 2) Thraemer, RE 4,2177,47 v.v. 3) Natuurlijk zou dit betekenen, dat ook de riviernaam Thermodon oorspronkelijk in Thracië thuishoorde; enig bewijs daarvoor bestaat niet. Indien, gelijk gewoonlijk wordt aangenomen, in de naam schuilt {}E(}fl6ç "warm", zou men op de gedachte kunnen komen, dat de thracische vorm van de naam moest luiden Germodon, indien althans thrac. Germi-sarae (zie RE 6 A 412,38) juist verklaard wordt als "Warm water". Maar de oudthracische stad Therme (in Chalcidice), zo geheten naar warme zwavelbronnen, behield in haar naam de Th-. 4) Ch. Picard, L'Ephésia, les Amazones et les Abeilles, REA 42 (1940) 280. 5) Zie p. 40. 307
Page 1 and 2: MEDEDELINGEN DER KONINKLIJKE NEDERL
Page 3 and 4: H. \L\GENVOORT: Inspiratie door bij
Page 5 and 6: 4 VOORWOORD aan de hand van talrijk
Page 7 and 8: 6 VOORWOORD stammen, en moeten wel
Page 9 and 10: AFKORTINGEN AJPh ARW FFC IF JHS KZ
Page 11 and 12: 10 INSPIRATIE DOOR BIJEN IN DE DROO
Page 17 and 18: 16 INSpmATIE DOOR BIJEN IN DE DROOM
Page 19 and 20: 18 INSPffiATIE DOOR BIJEN IN DE DRO
Page 35 and 36: INSPffiATIE DOOR BIJEN IN DE DROOM
Page 37 and 38: INSPIRATIE DOOR BIJEN IN DE DROOM 3
Page 41 and 42: H. WAGENVOORT : Inspiratie door bij
Page 45 and 46: INSpmATIE DOOR BIJEN IN DE DROOM 41
Page 49: INSPIRATIE DOOR BIJEN IN DE DROOM 4
Page 67 and 68: H. WAGENVOORT: Inspiratie door bije
Page 83 and 84: NYMFEN EN BIJEN ExcursU8 I Tussen n
Page 89 and 90: MUZEN EN BIJEN ExcursU8 III De etym
Page 95 and 96: ANDERE ZIELEDIEREN EN MANIFESTATIES
Page 101 and 102:
INSPffiATIE DOOR BIJEN IN DE DROOM
Page 103 and 104:
INSPIRATIE DOOR BIJEN IN DE DROOM 9
Page 105 and 106:
Page 107:
Page 110 and 111:
104 INSpmATIE DOOR BIJEN IN DE DROO
Page 112 and 113:
106 INSPIRATIE DOOR BIJEN IN DE DRO
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118:
112 INSpmATIE DOOR BIJEN IN DE DROO
show all

Inspiratie door bijen in de droom - DWC

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?