ibn-i Haldun - Mukaddime 2

YİRMİ BİRİNCİ FASIL
İnsanların Sanatlardan En Uzak Olanlarının
Araplar Olduğu Hakkında
Bunun sebebi şudur: Araplar tamamen bedeviliğe gömülmüş bir topluluk olup,
sanatların ve diğer (medeni) hususların ortaya çıkışına zemin hazırlayan medeni umran
olmaya en uzak noktadadır.
Doğudaki acem halklar ile Rum denizinin (Akdeniz'in) kıyısında yer alan hıristiyan
milletler ise, insanların, sanatları en iyi bilenleri ve icra edenleridir. Çünkü onlar medeni
umran olmakta kökleşmiş olup, bedevilikten ve bedevi umran olmaktan son derece
uzaktırlar. Hatta Arapların çöllerde yalnızlık içinde yaşamalarına ve bedeviliğe gömülmelerine
yardım eden develer, develerin otlanacağı meralar ve (sıcaklığından yararlanarak)
yavrulayacakları kumluklar bile, bahsettiğimiz medeni toplumlarda kesinlikle bulunmamaktadır.
İşte bundan dolayı Arapların yaşadıkları yerlerde ve İslam'dan sonra hakim oldukları
bölgelerde, genel olarak bütün sanatların az olduğu görülür. Sanatlar buralara
başka bölgelerden nakledilir. Çin, Hint, Türk bölgeleri ve hıristiyan milletlere bakıldığında
sanatların ne kadar çok olduğu ve bu sanatları bizzat kendilerinin ortaya koydukları
görülür.
Mağrib'teki Berberiler de, asırlardır bedevilik halinde yaşayıp bedevilikte kök saldıkları
için, bu hususta tıpkı Araplar gibidir. Daha önce söylediğimiz gibi, yaşadıkları bölgelerdeki
şehirlerin azlığı bile buna tanıklık ediyor. Bu yüzden Mağrib'te sanatlar azdır ve
·sağlam değildir. Sadece yün dokumacılığı ve deri dikiciliği bunun istisnasını teşkil eder.
Onun için Berberiler medenileşip şehir hayatına geçtiklerinde bu iki sahada çok ileri bir
seviyeye ulaşmışlardır. Yine bedevilikten itibaren bu işlerle meşgul olduklarından, yaşadıkları
bölgelerdeki ticari malların çoğıınu bunlar oluşturur.
Doğuda ise, Farslar, Nabatlar, Kıptiler, İsrail oğullan, Yunanlılar ve Romalılar gibi