ibn-i Haldun - Mukaddime 2

BEŞİNCİ FASIL
Kur' an llimleri: Tefsir Ve Kıraat llmi Hakkında
Kıraat İlmi:
Kur'an, Hz. Peygambere indirilen ve Mushafın iki kapağı arasında yazılı olan Allah
kelamıdır. Kur'an ümmet arasında mütevatirı74 olarak nakledilmiştir. Ancak sahabeler
Kur'an'ın bazı lafızlarını ve bazı harflerin söyleniş biçimlerini (teleffuzlannı) Hz. Peygamberden
farklı şekillerde rivayet etmişlerdir. Bu farklı rivayetler nakledilmeye devam
etmiş ve nihayet onlardan yedi tanesi yerleşip sabit olmuştur. Yine bunlar -söyleniş biçimleriyle
birlikte- mütevatir olarak nakledilmiştir.
Bu yedi kıraat (kıraatu's-seb'a), çok sayıdaki ravileri arasından, en meşhur olanlarına
nispet edilerek isimlendirilmiştir. Böylece yedi kıraat şekli, kıraatin esaslan (yani
Kur' an lafızlarını ve harflerini okuyup telaffuz etmenin temel biçimleri) haline geldi. Başka
kıraat şekilleri de nakledilmiş ve bunlar yedi kırata ilhak edilmişlerdir. Ancak kıraat
imamları, rivayetleri bakımından onları diğerleri kadar kuvvetli bulmamıştır.
Söz konusu yedi kıraat, kıraat kitaplarında yer almakta ve bilinmektedir. Bazıları
onların mütevatir olarak gelmiş olduklarını kabul etmez. Çünkü onlara göre, kıraat (lafızların
ve harflerin) söyleniş biçimidir ve bu da kayıt altına alınamaz. Ancak onlara göre
bu durum, Kur'an'ın tevatür oluşuna zarar vermez. Çoğunluk ise onların bu görüşünü
kabul etmez ve kıraat şekillerinin tevatür olarak geldiklerini söyler. Üçüncü bir grup
ise, -duyarak söyleniş biçimleri bilinemeyeceği için- med (uzatma) ve teshil gibi söyleniş
biçimlerinin dışındaki hususların tevatür olduğu görüşündedir ki, doğru olan da budur.
Kurralar (kıraat alimleri veya Kur'an'ı, söz konusu kıraat esaslarına göre okuyanlar),
ilimler ve bu arada kıraat ilmi, kitaplarda bir araya getirilip tedvin edilinceye kadar,
174 Kur'an'ın (veya bir haberin) mütevMir olarak nakledilmesi, yalan söylemesi mümkün olmayacak kadar kalabalık bir topluluktan,
yine aynı nitelikteki başka bir topluluğa aktarıla aktanla rivayet edilmesidir.