ibn-i Haldun - Mukaddime 2

OTUZ DÖRDÜNCÜ FASIL
İlimler Hakkında Yazılan Eserlerin
Çokluğunun, OnlarınTahsil Edilmelerinin
Önünde Bir Engel Oluşturduğu Hakkında
Bil ki, ilim tahsilinde ve ilmin gayelerine vfuf olmada insanlar için zararlı olan
şeylerden biri de, yazılan eserlerin çokluğu, öğretimdeki terınlerin farklılığı, metodlarının
çokluğu ve bütün bu hususların öğrencilerden istenmesidir. Ancak o zaman, onun
tahsilini tamamladığı kabul edilir.
Bu yüzden öğrenciler bunların hepsini veya büyük bir bölümünü ezberlemeye ve
bunun değişik metodlarını göz önünde bulundurmaya ihtiyaç duyar. Şayet bir insan bütün
vaktini her hangi bir ilim dalında yazılmış kitapları okumaya ayırsa bile yine de ömrü
onları okumaya yetmez. Böylece tahsil derecesinden daha aşağı bir seviyede kalır. Fıkıh
konusunda Maliki mezhebindeki "kütübü'l-müdevvene" ve onun üzerine yazılmış
şerhlerin durumu buna örnektir. lbn-i Yunus'un, Lahmi'nin ve lbn-i Beşir'in şerhleri gibi.
Yine "El-Utbiyye"nin şerhi olan "Et-Tenbihat': "El-Mukaddemat': "El-Beyan" ve "Et­
Tahsil" gibi kitaplar ile lbn-i Hacib'in kitabı ve onun üzerine yazılan eserlerin durumu da
buna örnektir.
Bütün bu eserleri bilmenin dışında, Kayravan, Kurtuba, Bağdat ve Mısır ekollerini,
ayrıca sonraki fakihlerin metodlarım da bütün boyutlarıyla bilmeye ve birbirinden
ayırmaya ihtiyaç vardır. Ancak bundan sonra bir kişiye fetva yetkisi verilebilir. Oysa bütün
bunlar tekrardır ve aynı manayı ifade ederler. Evet, öğrenciden bunların hepsini bilmesi
ve birbirinden ayırması istenir. Sonuçta ömür bunlardan sadece birini tahsil etmekle
geçer.
Şayet öğretmenler, öğrencilerin sadece mezhebi konuları bilmelerini istemekle yetinselerdi,
öğrenim şimdikinden çok daha kolay olurdu. Ancak mecut durum, bu konudaki
geleneklerin ve alışkanlıkların iyice yerleşmiş olmasından dolayı ortadan kaldırılamaz
bir derde dönüşmüş ve artık değiştirilmesi mümkün olmayan bir tabiat haline gelmiştir.
Arapça ilmindeki durum da bu konudaki bir başka örneği teşkil eder. Öğrenci bu