ibn-i Haldun - Mukaddime 2

MUICADDlME
-
niliğin (şehir yaşamının) gelişip ilerlemesi ve buna bağlı olarak da sanatlara duyulan ihtiyaçların
yoğunlaşması ile mümkündür. Bu yüzden eğer başlangıçta devlet bedevi nitelikte
olursa, yapı işlerinde başka bölgelere (yani başka bölgelerin ustalarına) ihtiyaç duyar.
Örneğin Velid bin Abdulmelik Medine ve Kudus'teki mescidleri onarmak ve Şam' da
kendi mesicidini inşa etmek isteyince, Kostantiniye'deki Bizans hükümdarından maharetli
yapı ustaları istemiş, Bizans hükümdarı da bu ustaları göndermiş ve ancak bu şekilde
isteğini gerçekleştirebilmiştir.
Bu sanatı icra edenler, bu işle ilgili aletlerle duvarların düzgünlüğünü sağlamak ve
gerekli yükseltileri vererek suları akıtmak gibi işleri yerine getirebilmek için hendese (mimarlık
ve geometri) bilmek durumundadır. Yine ağırlıkları kaldırmak için de buna ihtiyaçları
vardır. Çünkü işçiler görkemli (ve yüksek) yapıların inşasında büyük taşları kaldırarak
yerlerine koymaktan aciz kalırlar. Onun için halatlar geometrik ölçüler ve dengelere
göre (ağırlıkları kaldırmak için) yapılmış kaldıraçların deliklerinde geçirilir ve böylece
ağırlıklar bir büyük zorluklar yaşanmadan yerlerin kaldırılır. İşte bu işlerin kolay bir
şekilde yapılabilmesi, geometri esaslarına göre mümkün olur.
Çağımızdaki görkemli binalar da bu yolla inşa edilmiştir. Oysa insanlar o binaların
eski zamanlarda yapılmış olduğunu ve bu binaları yapanların bedenlerinin de aynı ölçüde
büyük olduğunu sanmaktadır. Ancak bu doğru değildir. Böylesine büyük binaları
(bedenlerinin büyüklüğü sayesinde değil) söylediğimiz gibi, geometri usullerine göre inşa
etmişlerdir. Bunu böyle bil! Allah dilediğini yaratır ve O bütün eksikliklerden uzaktır.