ibn-i Haldun - Mukaddime 2

YİRMİ DÖRDÜNCÜ FASIL
Çiftçilik Sanatı Hakkında
Bu sanatın semeresi, gıda ve hububat elde etmektir. Bunun için toprak sürülür,
ekin ekilir, gübrelenir, yetişmesi ve gerekli olgunluğa erişmesi için sulanır, sonra başaklar
hasat edilir, hububat başaklarından çıkarılır ve gerekli olan diğer bütün işler yapılır ve
aletler temin edilir. Çiftçilik, genel olarak insanın hayatını devam ettirmesini sağlayacak
gıda üretimini esas aldığı için sanatların en eskisidir. Çünkü insanın, gıda dışındaki bütün
eşyaların eksikliğine rağmen yaşaması mümkündür. Onun için bu sanat bedeviliğe
özgü hale gelmiştir. Daha önce söylediğimiz gibi bedevilik, medenilikten (şehir hayatından)
daha eskidir ve ondan önce gelir. Bu yüzden çiftçilik, bir bedevi sanatıdır. Şehirliler
ne çiftçilik yaparlar, ne de çiftçiliği bilirler. Çünkü şehirlilerin bütün halleri, bedeviliğe
göre ikinci derecededir (kademededir) ve aynı şekilde sanatları da bedevi sanatlara göre
ikinci derecede olup, onlara tabidir.
Bütün eksikliklerden uzak olan yüce Allah, kulları dilediği gibi yönlendirip düzene
koyandır.