ibn-i Haldun - Mukaddime 2

YİRMİ DOKUZUNCU FASIL
Tıp Sanatı Ve Bu Sanata Badiyelerde Değil,
Şehirlerde ihtiyaç Duyulacağı Hakkında
Sağladığı yararlardan dolayı bu sanat şehirler ve kentler için zaruridir. Tıbbın semeresi,
sağlıklı olanların sağlığının korunması ve hastaların da, tedavi edilmek suretiyle
hastalıktan kurtulmalarıdır. Bil ki bütün hastalıkların temelde gıdalardan kaynaklanır.
Alimler tarafından hadis olduğu şüpheli bulunsa da, tabibler arasında yaygın olarak nakledilen
tıpla ilgili bir hadiste Hz. Peygamber şöyle buyuruyor: "Mide hastalıkların yuvasıdır.
Perhiz, sağlığın (tedavinin) başıdır. Bütün hastalıkların temeli mideyi (acıkmadan
tıka basa) doldurmaktır." 165
Bu sözdeki "mide hastalıkların yuvasıdır" cümlesinin anlamı açıktır. "Perhiz, sağlığın
(tedavinin) başıdır" sözüne gelince: Perhiz, bir şey yemekten kaçınmak, demektir.
Dolayısıyla bu cümle, bir şey yememenin, ilaçların başı ve en büyük tedavi olduğu anlamına
geliyor. "Mideyi (acıkmadan tıka basa) doldurmak" cümlesinin anlamı ise, bir şey
yedikten sonra ve yenilen o şey henüz hazmedilmeden, yeniden bir şeyler yiyerek mideyi
doldurmaktır.
Bunun açıklaması şöyledir: Bütün eksikliklerden uzak olan Allah insanı yaratmış
ve hayatını sürdürmesini, yiyerek aldığı gıdalara bağlamıştır. Alman bu gıdalar hazmedilerek,
et ve kemikten oluşan bedenle uyum içinde olan kana dönüşür. Sonra bu kan gelişip
ete ve kemiğe dönüşür. Yenilen şeylerin hazmedilmesinin anlamı, bu şeylerin, bedenin
bir parçası haline gelinceye kadar, vücudun tabii hararetiyle öğütülüp işlenmesidir.
Bu şu şekilde olur: Ağza alınan lokma çiğnenince hafiften öğütülür ve şekli biraz
değişir. Artık ağza alındığı şekilden farklı bir şekle bürünmüştür. Sonra bu haliyle mideye
gönderilir ve midenin hararetiyle, tamamen çözülüp birbirinden ayrılıncaya kadar
öğütülüp işlenir. Öğütülen şeylerden saf (bir gıda) olarak elde edilenler karaciğere, geriıss
Bu söz Arap tabip Haris bin Kilde'ye nispet edilmektedir.