ibn-i Haldun - Mukaddime 2

-- MUKADDiME --
719
leri sadır olmaz ve o sihri hayır işlerinde kullanılmaz. Mucize sahibinden ise şer fiiller sadır
olmaz ve o da mucizeyi şer için kullanmaz. Dolayısıyla sanki bu ikisi, kendi fıtratlarının
birbirine zıt olan en uzak noktasında gibidirler. Allah dilediğini doğru yola eriştirendir.
Güçlü ve üstün . olan O'dur ve O'ndan başka Rab yoktur.
Bu tür nefsani etkilerden biri de "göz değmesi"dir. Göz değmesi (nazar etme), bakan
kişinin nefsinden kaynaklanan bir etkidir ve şöyle gerçekleşir: Kişi görerek idrak ettiği
şahıslan veya durumları aşın derecede güzel bulup beğendiğinde, bundan bir haset
doğar ve beğendiği hususun o şahıstan ve durumdan gitmesini ister. Böylece o şeyin bozulmasına
etki eder. Bu husus, yani göz değmesi fıtri bir özelliktir.
Göz değmesi ile (sihir ve tılsım gibi) diğer nefsani etkiler arasındaki fark şudur:
Göz değmesi kazanmakla elde edilmeyen fıtri bir özelliktir ve meydana gelişi de sahibinin
tercihine bağlı değildir. Diğer nefsi etkiler ise, her ne kadar bazıları kazanmakla elde
edilmeyen fıtri şeyler olsa da, meydana gelişleri sahibinin tercihine bağlıdır. Dolayısıyla
bunlardaki fıtri olma durumu, onları meydana getirme gücüyle ilgili olup, bizzat meydana
gelişleriyle ilgili değildir. Onun için şöyle demişlerdir: Sihir veya kerametle öldüren öldürülür.
Ancak gözle (nazar etmeyle) öldüren öldürülmez. Bunun sebebi nazar etmenin,
sahibinin kastetmesine, istemesine veya terk etmesine bağlı olmayan, her halukarda ondan
sadır olan bir şey olmasıdır. Allah gizli olanları ve sırları en iyi bilendir.