bin-muhtesem-gunes

milyon kez gitmeye eşdeğer olduğunu da bilirdi. Ama Leyla bir kavanozun kapağını açtırmak istediğinde,
babasına ihanet ediyormuş duygusuna kapılsa bile, Anne'ye başvururdu. Sıradan eşyalar, aletler Babi'nin
kafasını kanşünrdı. Ona kalsa, gıcırdayan ka-pılann menteşeleri sonsuza kadar yağlanmazdı. Tavanlar, o
delikleri tıkadıktan sonra da akmaya devam eder, küfler mutfak dolaplanna küstahça yayılırdı. Anne, onun
1980 yılında Nur'la birlikte Sovyetler'e karşı cihat'% gittiğinde, bu tür işleri Ahmet'in büyük bir sorumluluk ve
başanyla hallettiğini söylerdi.
"Ama derhal okunması gereken bir kitabın varsa," diye eklerdi, "o zaman doğruca Hâkim'e gitmelisin."
113
Yine de Leyla bir zamanlar, Ahmet'le Nur'un Sovyetler'le savaşmaya gitmesinden... Babi'nin onların savaşa
gitmesine izin vermesinden önce, Anne'nin bundan, yani Babi'nin kitap düşkünlüğünden hoşlandığını gayet
iyi anımsıyordu; bir zamanlar, kocasının unutkanlığını, beceriksizliğini çok sevimli bulduğunu da.
"E, bugün kaçıncı gün?" diye sordu babası, hınzırca gülümseyerek. "Beşinci mi? Yoksa altıncı mı?"
Leyla omuz silkti. "Umurumda mı sanki? Saymıyorum ki," diye uydurdu; hatırladığı için babasını bir kez daha
severek. Annesinin, Tarık'ın gittiğinden haberi bile yoktu.
"Eh, bir de bakmışsın el feneri çakıp duruyor," dedi Babi; Leyla'yla Tarık'ın geceleri oynadığı işaredeşme
oyununu kastediyordu. Bunu öyle uzun zamandır yapıyorlardı ki, her yatma vakti yinelenen bir ritüele
dönüşmüştü; diş fırçalama gibi.
Babi parmağıyla teldeki yırtığa dokundu. "İlk fırsatta yamayacağım. Hadi, gidelim." Sesini yükseltti, omzunun
üstünden seslendi, "Biz gidiyoruz, Fariba! Leyla'yı okula bırakacağım. Çıkışta onu almayı unutma!"
Dışarıda, Babi'nin bisikletinin taşıma sepetine tırmanırken, gözüne sokağın az yukarısına park etmiş bir
araba çarptı; ayakkabıcı Raşit'le münzevi karısının oturduğu evin tam önündeydi. Benz markaydı; böylesi
arabalara bu mahallede hiç rasdanmazdı. Rengi maviydi, kalın, beyaz bir şerit motor kapağını, tavanı ve
bagajı ikiye bölüyordu. Leyla içinde iki erkeğin oturduğunu seçti; biri direksiyonda, öteki arka koltukta.
"Kim bunlar?" diye sordu.
"Bizi ilgilendirmez," dedi Babi. "Hadi atla, derse geç kalacaksın."
***
114
O gün sınıfta Leyla dikkatini derse vermekte epeyce zorlandı; aklı Tarık'ın yokluğuyla ana babasının
kavgasındaydı. Romanya ve Küba'nın başkenüerini sormuş olan öğretmen, yanıdaması için onun admı
söyleyince, hazırlıksız yakalandı.
Öğretmenin adı Şanzay'dı, ama öğrenciler ona, arkasından Rengmaal Hala derdi; onları tokatlama biçimine
atfen, Ressam Hala: önce avucuyla, sonra elinin tersiyle vurur, eli bir sağa bir sola devinirdi; tıpkı fırça
kullanan bir ressam gibi. Rengmaal Hala sivri yüzlü, kalın kaşlı, genç bir kadındı. Okulun ilk günü, sınıfa
büyük bir gururla açıkladığı gibi, Khost'lu, yoksul bir köylünün kızıydı. Dik durur, simsiyah saçlarını sıkı,
yuvarlak bir topuz yapardı; saçlarını öyle bir gererdi ki, arkasını döndüğü zaman, Leyla onun ensesindeki
kara kıl diplerini görebilirdi. Hiç makyaj yapmaz, mücevher takmazdı. Örtünmez, kız öğrencilerin
kapanmasını da yasaklardı. Kadınlarla erkeklerin her bakımdan eşit olduğunu, erkekler örtünmediğine göre,
kadınlann da örtünmesine gerek olmadığını söylerdi.
Ona göre, Sovyeder Birliği, Afganistan'ın yanı sıra, dünyanın en mükemmel devletiydi. İşçilerine karşı
sevecendi, halkının tamamı eşitti. Sovyetler Birliği'nde herkes mudu, güleryüzlüydü, ilişkiler dostaneydi:
işlenen suçlar yüzünden insanların evden çıkmaya korkar olduğu Amerika'nın aksine. Afganistan'da da
herkes mutlu olacak, derdi, tabii gelişme karşıdan, tutucu yobazlar temizlendikten sonra.
"İşte, Sovyet yoldaşlanmız 1979'da bunun için geldiler buraya. Komşulanna yardım eli uzatmak için.
Ülkemizi geriye götürmek, ilkel bir topluma dönüştürmek isteyen vahşileri yenmemize yardım etmek için.
Buna sizler de kendi çapınızda destek vermelisiniz, çocuklar. Bu^başıbozuklarla ilintisi olan herkesi ihbar
etmelisiniz. Sizin göreviniz bu. Kulakla-nnızı açıp dinlemeli, sonra da yeüolilere bildirmelisiniz. Bu
115
kişi ebeveyniniz, amcanız ya da teyzeniz olsa bile. Çünkü onların hiçbiri sizi ülkeniz kadar sevemez. Önce
vatanınız gelir, unutmayın! Sizinle gurur duyacağım, ülkeniz de öyle."
Rengmaal Hala'nın masasının arkasındaki duvarda Sov-yeder Birliği'yle Afganistan'ın haritaları ve son
komünist cumhurbaşkanı Necibullah'ın çerçeveli bir fotoğrafı vardı; Babi, Necibullah'ın bir zamanlar çok
korkulan KHAD'ın, Afgan gizli polisinin başı olduğunu söylemişti. Başka fotoğraflar da vardı; köylülerle el
sıkışan, elma fidanları diken, ev inşa eden, sürekli gülümseyen, genç Sovyet askerleri.
"Evet," diyordu Rengmaal Hala şimdi, "seni daldığın hayallerden mi uyandırdım, İnkılap Kızı?"
Devrim Kızı. Leyla'ya taktığı addı bu; 1978 Nisan'ında, darbe gecesi doğduğu için - ama sınıfta biri darbe
sözcüğünü kullandığında kadının tepesi atardı. Israrla belirttiğine göre, olanlar bir inkılap, bir devrimdi,
çalışan insanların eşitsizliğe karşı ayaklanmasıydı. Bir başka yasak sözcük de cihat idi. Ona kalırsa, taşrada
savaş filan yoktu, sadece yabancı "provokatörler" dediği kişilerin kışkırttığı baş belalarıyla bir çatışma söz
konusuydu. Ve onun karşısında hiç kimse, hiç kimse, giderek yayılan şu söylentiye değinmeye cüret
edemezdi: sekiz yıldır süren savaşı Sovyetler'in kaybetmeye başladığına. Özellikle de şimdi, Amerikan