bin-muhtesem-gunes

Kadim Leyla'yı bir daha hiç rahatsız etmedi.
137
* **
O akşam, çoğu akşam gibi, Leyla sofrayı iki kişilik kurdu. Anne aç olmadığını söylemişti. Böyle gecelerde,
Babi'nin eve gelmesini bile beklemeden bir tabak hazırlar, göstererek, güzelce vurgulayarak odasına
çıkarırdı. Leyla'yla Babi yemeğe oturduğunda, o -uyur ya da uyanık- çoktan yatağına çekilmiş olurdu.
Babi banyodan çıktı; eve geldiğinde un serpilmiş olan saçları şimdi temizdi, geriye taranmıştı.
"Ne yemek var, Leyla?"
"Dünden kalma «/çorbası."
"Gayet güzel," dedi adam, saçlarını kuruladığı havluyu katlarken. "Bu gece ne çalışıyoruz? Ondalık kesirleri
mi?"
"Tam sayılı bayağı kesirleri."
"Ah. Doğru."
Her gece, yemekten sonra Babi onun ev ödevlerine yardım eder, birkaç ödev de kendisi verirdi. Bunun
nedeni, Leyla'yı sınıftakilerden bir-iki adım öne geçirmekti, yoksa okulun verdiği ödevleri onaylamaması değil
- her ne kadar eğitimin yerini propaganda almış olsa da. İşin aslı, oldukça ironik-ti ama, Babi'ye göre
komünistlerin yaptığı (ya da en azından amaçladığı) tek doğru uygulama okullarda, onu kovdukları eğitim
alanındaydı. Özellikle de, kadınların eğitimi konusunda yapılanları alkışlıyordu. Hükümet her yaştaki kadınlar
için parasız okuma-yazma sınıflan açmışta. Babi'nin dediğine göre, Kabil Üniversitesi'ndeki öğrencilerin
neredeyse üçte ikisi artık kızdı; hukuk, tıp, mühendislik okuyan kızlar.
Bp ülkede kadınların işi hep pok zor oldu, Leyla, ama artık, komünistler sayesinde daha özgürler, eskisinden
pok daha fazla haklara sahipler, demişti, sesini iyice alçaltarak; An-ne'nin komünistler hakkında çok dolaylı
da olsa olumlu sözlere hiç tahammülü olmadığını biliyordu. Ama bu birgerpek,
138
diye ekledi Babi, Afganistan'da kadın olmanın tam zamanı. Bundan yararlanmalısın, Leyla. Öte yandan,
kadın özgürlüğü -başını esefle salladı- ne yazık ki, oradakilerin silaha sarılmasının da nedenlerinden biri.
"Oradakiler" derken, her zaman görece liberal ve ilerici olan Kabil'i kastetmiyordu. Burada, başkentte
kadınlar öteden beri üniversitede ders vermiş, okullar yönetmiş, hükümette yer almıştı. Hayır, Babi aşiret,
kabile topraklarını kastediyordu, özellikle de güneyde ya da doğudaki, Pakistan sının yakınındaki Peştun
bölgelerini. Kadınlann sokakta çok ender görüldüğü, o da ancak burka'yla ve erkek eşliğinde çıkabildiği
yöreleri. Kadim aşiret yasalanna göre yaşayan erkekler, komünistlere ve onlann kadın özgürlüğünden yana
olan, kızlann zorla evlendirilmesini yasaklayan, evlenme yaşını on altıya çıkaran uygulamalanna karşı
ayaklanmıştı. Bu erkekler, kızlannın evden ayrılıp okula gideceğinin, erkeklerle yan yana çalışacağının
hükümet tarafından -üstelik Allahsız bir hükümet tarafından- söylenmesini, hatta dayaülmasını, yüzlerce
yıllık geleneklerine bir hakaret sayıyor, demişti Babi.
Aman Allah korusun! diye ekledi alayla. Sonra içini çekti, ekledi: Leyla, birtanem, bir Afgan'ın yenemeyeceği
tek düşman, kendisidir.
Babi masadaki yerini aldı, ekmeğini as kâsesine batırdı. Leyla, Tank'ın Kadim'e yaptığını yemek sırasında,
derse başlamadan anlatmaya karar vermişti. Ama fırsat bulamadı. Çünkü tam o sırada kapıya vuruldu; gelen
bir yabancıydı, bir haber getirmişti.
139
19
"Annenlerle konuşmam gerekiyor, dohtar can, " dedi adam, kapıyı açan Leyla'ya. Tıknaz bir adamdı; yüzü
açık havadan yıpranmış, haşin. Üzerinde patates rengi bir palto, başında kahverengi, yün pakol. "Kim geldi
diyeyim?"
Aynı anda Babi'nin eli Leyla'nın omzuna kondu, kızı tatlılıkla kapıdan uzaklaştırdı.
"Sen yukarı çık, Leyla. Hadi, kızım." Leyla merdivene doğru giderken, ziyaretçinin, Penşır'den haber
getirdim, dediğini duydu. Şimdi Anne de aşağıda, oturma odasındaydı. Bir eliyle ağzını örtmüştü, gözlen Babi'yle
pakoriu adam arasında mekik dokuyordu.
140
Leyla merdiven başında durup aşağıya baktı. Uçü şimdi oturma odasındaydılar. Yabancı, Anne'yle Babi'ye
doğru eğildi. Leyla'nın duyamadığı birkaç kelime söyledi. Babi'nin yüzü bembeyaz kesildi, giderek daha da
beyazlaştı; ellerine bakıyordu, Anne'yse çığlık çığlığa bağırıyor, bağırıyor, saçlarını yoluyordu.
Ertesi sabah, fatiha günü, mahallenin kadınları eve doluştu, cenazeden sonra verilecek hatim yemeğini
hazırlamaya koyuldu. Anne salondaki kanepeden bütün gün kalkmadı; elindeki mendili didikliyordu, yüzü
şişmişti. Burnunu çekip duran iki kadın onunla ilgileniyor, sırayla Anne'nin elini ok-şuyorlardı, usulca,
incitmekten korkarcasına; dünyanın en nadir bulunan, en kırılgan taşbebeğiymiş gibi. Anne onların farkında
değil gibiydi.
Leyla annesinin önüne diz çöktü, ellerini tuttu. "Anneciğim."
Anne gözlerini aşağıya çevirdi. Sonra, kırpıştırdı.