bin-muhtesem-gunes

11
"Özür dilerim, Nana."
"Göbek bağımızı kendim kestim. Bıçağı yanıma onun için koymuştum."
"Özür dilerim."
Tam burada, her seferinde, Nana'nın yüzünde ağır, dertli bir gülümseme belirirdi; bitmek bilmeyen bir
yakınmanın mı, yoksa zoraki bir bağışlayıcılığın mı ifadesiydi, Meryem bir türlü çıkaramazdı. Kendi doğum
şekli yüzünden özür dilemenin haksızlığını, buradaki adaletsizliği değerlendirmek, genç Meryem'in hiç aklına
gelmedi.
Geldiği zaman, yani on yaşına bastığı sıralarda da, zaten bu doğum öyküsüne inanmaz olmuştu. Celil'in
anlattığı şekline inanıyordu: O sırada kendisi uzaklarda olsa da, Nana'nın He-rat'taki bir hastaneye
götürülmesi, doğumun bir doktor tarafından yaptırılması için gerekli ayarlamaları yapmıştı. Nana'yı iyi
aydınlatılmış bir odada, temiz, düzgün bir yatağa yatırmışlardı. Meryem bıçaktan söz edince, Celil başını
esefle salladı.
Meryem, annesine tam iki gün boyunca acı çektirdiğinden de kuşkuluydu artık.
"Bir saate kalmadan olup bittiğini söylediler," dedi Celil. "Sen hep iyi bir evlat oldun, Meryem co. Daha
doğuştan iyi bir evlatsın."
"Yanımda bile değildi ki!" diye tükürdü Nana. "Taht-ı-Sefer'deydi; değerli arkadaşlarıyla at koşturuyordu."
Dediğine göre, yeni bir kızı olduğunu haber verdiklerinde Celil omuzlannı silkmiş, atının yelesini okşamayı
sürdürmüş ve Taht-ı-Sefer'de iki hafta daha kalmıştı.
"İşin doğrusu, seni bir aylık oluncaya kadar kucağına bile almadı. O zaman da, eğilip yüzüne şöyle bir bakü,
suratı biraz uzun gibi, dedi; sonra da bana geri verdi."
Meryem öykünün bu kısmına da inanmıyordu arak. Evet, Celil kendisinin de kabullendiği gibi, Taht-ı-Sefer'de
binek
12
avındaydı, ama haberi alınca omuz filan silkmemişti. Eyerine atladığı gibi Herat'a dönmüştü. Kızını
kucağında zıplatmış, başparmağıyla o kabuklu, pul pul kaşlarını sıvazlamış, kulağına bir ninni söylemişti.
Tamam, yüzünün azıcık uzun olduğu doğruydu, ama babasının bunu böyle pat diye söylediğine kesinlikle
ihtimal vermiyordu.
Nana, Meryem adını kendisinin seçtiğini söyledi; annesinin adıydı çünkü. Celil ise bu adı seçtiğini, çünkü
sümbül teberin çok güzel, nefis bir çiçek olduğunu söyledi.
"En sevdiğin çiçek mi?" diye sordu Meryem.
"Eh, onlardan biri," dedi adam, sonra gülümsedi.
13
3
Meryem'in hatırlayabildiği ilk anılarından biri, bir el arabasının taşlara sürtünen demir tekerleklerinin gıcırtısı.
Ayda bir kez. Pirinç, un, çay, şeker, yemeklik yağ, sabun, diş ma-cunuyla yüklenmiş arabayı itenler
Meryem'in üvey ağabeyleri, genellikle Muhsin'le Ramin, bazen de Ramin'le Ferhat. Toprak yoldan yukarı,
kayaların, çakıl taşlarının üzerinden, çukurların, çalıların etrafından dolanarak, sırayla iterlerdi; ırmağa
ulaşıncaya kadar. Orada, el arabasının boşaltılması, malların karşı kıyıya elde taşınması gerekirdi. Sonra
oğlanlar boş arabayı ırmaktan geçirir, yeniden yüklerlerdi. Bu kez uzun, kesif odann arasından, sık dikenlerin
çevresinden, iki yüz metrelik bir sürüş başlardı. Kurbağalar el arabasının
14
önünden kaçışırdı. İki kardeş, terli yüzlerine konan sivrisinekleri kışkışlardı.
"Hizmetkârları var," dedi Meryem. "Onlardan birini yollayabilir."
"Kendini cezalandırıyor," dedi Nana.
Ana-kız tekerleklerin gıcırtısını duyunca, dışarıya çıkardı. Meryem, Nana'nın Erzak Günü'rideki halini her
zaman anımsayacaktı: kapınm eşiğinden dışarıya uzanmış, uzun boylu, kemikli, yalınayak bir kadın; bozuk
gözü kısılmış, incecik bir yarığa dönüşmüş, kollar küstah ve alaycı bir edayla kavuşturulmuş. Güneşte
parlayan, kısa saçları örtülmemiş, taranmamış. Üzerinde, boğazına kadar iliklediği, bol, gri bir gömlek.
Cepleri ceviz iriliğinde taşlarla dolu.
Oğlanlar suyun kıyısına oturur, Meryem'le Nana'nın erzakları kulübe'yt taşımasını beklerdi. Otuz metreden
fazla yaklaşmamdan gerektiğini çok iyi bilirlerdi; her ne kadar Nana nişan almayı beceremese, taşlann çoğu
hedefin epey uzağına düşse de. Nana pirinç torbalannı içeriye taşırken oğlanlara avaz avaz bağırır,
Meryem'in anlayamadığı sözler sarf ederdi. Annelerine lanet okur, nefretle dolan yüzünü şekilden sekile
sokardı. Oğlanlar hakaretlere asla karşılık vermezdi.
Meryem onlar adına üzülürdü. O ağır arabayı sürmekten, kollan, bacaklan kimbilir ne kadar yorulmuştur,
diye acırdı. Keşke onlara su ikram etmesine izin olsaydı. Ama hiçbir şey söyleyemez, el salladıklan zaman
karşılık veremezdi. Bir keresinde, Nana'ya yaranmak için, o da Muhsin'e bağırdı, ağzının kertenkele kıçına
benzediğini söyledi - sonra da pişmanlıktan, utançtan ve Celil'e söylerler korkusundan içi içini yedi. Ama