bin-muhtesem-gunes

Molla Feyzullah durdu.
Bir hafta önce Bibi co, Celil'in fazlan Saide'yle Nahit'in, Herat'taki kız okulu Mehri'ye başladığı haberini
getirmişti. O andan beri, Meryem'in kafasının içinde sınıflarla, öğretmenlerle ilgili fikirler çınlıyor, çizgili
defterlerin, sayılann, koyu, kalın şekiller oluşturan kalemlerin imgeleri uçuşuyordu. Akranı fazlarla birlikte bir
sınıfta oturduğunu hayal edi-
18
yordu. Bir cetveli kâğıdın üzerine bastırmak, son derece önemli görünen çizgiler çizmek için yanıp
tutuşuyordu.
"İstediğin bu mu?" dedi Molla Feyzullah o sevecen, sulu gözlerini kıza dikerek; ellerini arkada, bükülmüş
belinde kavuşturmuştu, sangının gölgesi dikenli düğünçiçeklerinden oluşan, küçük öbeğe düşüyordu.
"Evet."
"Ve benden, izin vermesi için annenle konuşmamı istiyorsun?"
Meryem gülümsedi. Celil sayılmazsa, dünyada hiç kimse onu yaşlı hocası kadar iyi anlayamazdı.
"Bu durumda, elimden ne gelir ki? Yüce, bilge Tann hepimize bazı zaaflar vermiş; benim pek çok zaafımdan
biri, belki de birincisiyse, sana hayır diyememek, Meryem co," dedi, romatizmalı parmağıyla kızın yanağına
dokunurken.
Ama sonra, konuyu Nana'ya açınca, kadın soğan doğradığı bıçağı düşürüverdi. "Ne için?"
"Kız öğrenmek istiyorsa, bırak öğrensin, canım. İzin ver de eğitim alsın."
"Öğrenmek mi? Neyi öğrenecekmiş, Molla sahip?" dedi Nana sertçe. "Öğrenecek ne var fa?" Ateş saçan
gözlerini Meryem'e dikti.
Meryem önüne, ellerine bakıyordu.
"Senin gibi bir fazı okula göndermenin mantığı ne? Tükürük hokkasını parlatmak gibi bir şey. Hem o
okullarda değerli hiçbir şey öğrenemezsin. Seninle benim gibi kadınlara hayatta yalnızca bir, tek bir marifet
gereklidir, o da zaten okulda öğretilmez. Yüzüme bak."
"Ona böyle şeyler söylememelisin, canım," dedi Molla Feyzullah.
"Bana bak."
Meryem baktı.
19
"Sadece u.k bir hüner. O da: tahammül. Sabretmek. Katlanmak."
"Neye katlanmak, Nana?"
"Bak, bu konuda hiç endişen olmasın," dedi Nana. "Katlanılacak şey bulmakta hiç zorlanmayacaksın."
Sonra, başladı sıralamaya: Celil'in karılarının onu nasıl basit bir taş işçisinin çirkin kızı diye aşağıladığını.
Çamaşırı nasıl dışarıda, buz gibi havada yıkattıklarını; yüzünün soğuktan nasıl uyuştuğunu, parmak
uçlarının yandığını.
"Bizim payımıza düşen işte bu, Meryem. Bizim gibi kadınların. Biz kadanınz. Tahammül ederiz. Sahip
olduğumuz tek şey, bu yeteneğimizdir. Anlıyor musun? Hem okulda sana gülerler. Alay ederler. Harami
derler. Hakkında korkunç şeyler söylerler. Buna göz yumamam."
Meryem başıyla doğruladı.
"Okul konusu burada kapanmıştır. Sen sahip olduğum tek şeysin. Seni de onlara kaptırmaya hiç niyetim yok.
Bak bana. Okuldan söz etmek yok artık, tamam mı?"
"Mantıklı ol. Hadi ama... madem kız istiyor..." diye başladı Molla Feyzullah.
"Sana gelince, akhund sahip, saygısızlık etmek istemem, ama bu aptalca fikirleri desteklememen gerektiğini
en iyi senin bilmen lazım. Onu gerçekten düşünüyor, iyiliğini istiyorsan, kafasına buraya ait olduğunu, yerinin
annesinin yanı olduğunu sokarsın. Oralarda ona göre, ona uygun hiçbir şey yok. Sadece aıay, dışlanma ve
üzüntü. Bunu çok iyi biliyorum, akhunu sahip, inan biliyorum."
20
Meryem kulübece konuk gelmesine bayılıyordu. Köy erbabı ve armağanları, Bibi co ve sancıyan kalçası,
bitmek bilmez dedikoduları ve tabii Molla Feyzullah. Ama kimse, hiç kimse Celil kadar burnunda tütmez, dört
gözle beklenmezdi.
Heyecan, endişe salı akşamından başlardı. Meryem doğru dürüst uyuyamaz, bir iş meselesinin perşembe
günü CeliPi alıkoymasından korkar, onu görmek için ya bir hafta daha beklemek zorunda kalırsam, diye ödü
kopardı. Çarşambaları dışarıda, kulübe'vim etrafında volta atar, kümese dalgın dalgın tavuk yemi serperdi.
Amaçsız yürüyüşlere çıkar, çiçeklerin taçyapraklannı koparıp koluna konan sivrisineklere vururdu. Sonunda,
perşembe gelip çattığında, sırtını bir duvara ve-
21
rip oturmaktan, gözleri ırmağa mıhlanmış, öylece beklemekten başka hiçbir şey yapamazdı. Celil geç
kalmışsa, içine giderek büyüyen, korkunç bir dehşet yayılırdı. Dizlerinin bağı çözülür, bir yere kıvrılıp yatması
gerekirdi.
Sonra, Nana seslenirdi: "İşte geliyor! Baban! Olanca haşmetiyle."