Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
stran û çîrokên xwe ji hevalên xwe yê çerkez, ermen, yunan û tirk re dibêje,<br />
bi wî temenê xwe yê biçûk kultura xwe bi wan dide naskirin, bal û meyla<br />
wan dikişîne ser kultur û zimanê xwe. 1<br />
READINGS<br />
Celadet di xortaniya xwe de hewesa xwe berdide ser eskeriyê, dixwaze di<br />
dibistaneke eskerî de bibe xwedî rutbe û nîşanan û di ordiya Osmanî de<br />
têkeve cepheyan. Celadetê ku wê paşê xwe bi hemû hêza xwe ve biavêje<br />
meydana kultur û ziman û bibe humanîstekî bêhempa, ji bo çi eskerî bala wî<br />
dikişîne û ji bo çi ew dixwaze têkeve dibistana herbiyê, dê u bawî bi xwe jî<br />
pê nizanin. Heta tê gotin ku ev biryara wî bêî dilê dê û bavê wî bûye. Lê wî<br />
biryara xwe dabû, wî ê bixwenda. Wî biryara xwe bi cih anî, kete dibistana<br />
herbiyê, dibistana xwe bi serfirazî qedand û bû zabitekî jîr û jêhatî. Celadetê<br />
Zabit di dema şerê cîhanê ê yekemîn de, di ordiya Osmanî de dikeve cephê<br />
û ji sînorên Tirkiya îro bi dûr dikeve, dihere Qefqasyayê û li Baku û Tebrîzê<br />
dimîne. Lê ordiya wan zêde li ber rûsan xwe nagire û ew împeratoriya ku ji<br />
Qefqasyayê bigire heta welatên Balkan bi sedsalan hukumdarî kiribu, hêdî<br />
hêdî ji hev de dikeve, ordiyên wê cih bi cih dişikên û ew împaratoriya ku bi<br />
sedsalan jiyana xwe domandibû, êdî dimire. Hem împeratoriya Osmaniyan<br />
dimire, hem jî tu nemabû ku Tirkiyeya îro jî ji navê rabûya. Lê di bin<br />
serokatiya Mustefa Kemal û bi alîkarî û piştgiriya kurdan, şerê bi gotina<br />
tirkan “xelasiyê” tê dayin u welat ji bin destê bi gotina tirkan “dagirkeran”<br />
derdikeve, piştî kongreyên Erzerom û Sîwasê bingehê Cumhûriyeta îro tête<br />
avêtin û ew roj ev roj e îdeolojiya avakirê cumhûriyetê Mustefa Kemal “Kemalizm”<br />
dibe mîna vîrusekê û dikeve laş û mêjiyên bawermendê vê îdeolojiyê.<br />
Digel ku ev heftê sal in di ser avakirina Cumhûriyetê re derbas bûye<br />
jî, hê ji vê nexweşiya han re tu derman nehatiye dîtin, serê bijîşk û opera-<br />
1<br />
sedsalî f centennial; nîsan f April; yanî i.e.; mizgîn f good news; lawik baby<br />
boy; çê-bûn to be born; nûçe f news; kêfxweş happy; dilşa glad; li hemberî toward;<br />
çerkez Circassian; gur powerful; nevî grandson; bêhay ji unaware of; sirgun exile;<br />
zehmetî f trouble; bêxeber ji oblivious to; esmer dark-skinned; xwînşêrîn delightful;<br />
biaqil intelligent; qedirgir estimable; giranî f gravity; dil fireh kirin to delight;<br />
xwende literate; dinyadîtî experienced; law son; çeleng handsome; Stenbol f Istanbul;<br />
çerx f circle; asîmîlasyon f assimilation; asîmîle assimilated; kultur culture;<br />
stran f song; çîrok f story; xwenas self-aware; kevnebajar m ancient city; medeniyet<br />
f civilization; dengbêj singer; stranbêj professional singer; jîr talented; hest f<br />
feeling; hîs f emotion; naverok f contents; çerkez Circassian; ermen Armenian;<br />
yunan Greek; temen m age; bal û meyl (f) kişandin to draw the attention.<br />
121