evaluacija rada pet nacionalnih saveta u srbiji - Centar za ...

PRENOŠENJE OSNIVAČKIH PRAVA NA NACIONALNE SAVETEZakonom o NSNM je uređen i način prenošenja osnivačkih prava nad ustanovama u celini ilidelimično sa prethodnih osnivača: države, autonomne pokrajine i lokalne samouprave nanacionalne savete i finansijske i druge posledice prenošenja osnivačkih prava. Nije potpuno jasnoda li Zakon obavezuje lokalnu samoupravu da prenese osnivačka prava na nacionalni savetnacionalne manjine – ukoliko nacionalni savet to zahteva niti daje kriterijume na osnovu kojih bina određenim obrazovnim ustanovama trebalo da budu prenesena osnivačka prava na nacionalnesavete nacionalnih manjina, posebno kada se radi o ustanovama od posebnog značaja zanacionalne manjine.Članom 24. Zakona predviđeno je da, na inicijativu nacionalnog saveta, Republika Srbija,autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave prenosi u celini ili delimično osnivačka pravanad:1) obrazovno‐vaspitnim ustanovama u kojima se nastava izvodi isključivo na jezikunacionalne manjine;2) ustanovama kulture čija je osnovna delatnost očuvanje i razvijanje kulturenacionalne manjine;3) ustanovama koje obavljaju javno informisanje isključivo na jeziku nacionalnemanjine.Na inicijativu nacionalnog saveta, Republika Srbija, autonomna pokrajina ili jedinica lokalnesamouprave prenosi u celini ili delimično osnivačka prava i nad ustanovama koje ne ispunjavajunavedene kriterijume, ako su od posebnog značaja za nacionalnu manjinu. Nacionalni savetnacionalne manjine samostalno i bez jasno definisanih kriterijuma određuje koje ustanove, osimnavedenih, mogu biti od posebnog značaja za nacionalnu manjinu.Zakonom o NSNM je predviđeno da na inicijativu nacionalnog saveta prethodni osnivači sanacionalnim savetom zaključuju ugovor o prenošenju osnivačkih prava na nacionalni savet ‐ ucelosti ili delimično. Ni jedan drugi propis ne poznaje princip “delimičnog prenošenja osnivačkihprava” te nije sasvim jasno šta je zakonodavac podrazumevao pod ovim pojmom. Nije sasvim jasnoni kako bi trebalo da izgleda “ugovor o delimičnom prenošenju osnivačkih prava”, niti šta bi ontrebalo da sadrži. U već pomenutom članu 24. je navedeno da bi taj ugovor trebalo da uredi pravaupravljanja koja se prenose na nacionalni savet i godišnji obim sredstava koja se obezbeđuju ubudžetu Republike, autonomne pokrajine ili jedinice lokalne samouprave za finansiranje delatnostiustanove. Drugim rečima, raniji osnivači bi trebalo da ostanu bez dela svojih ovlašćenja, koja bipreneli na nacionalne savete nacionalnih manjina, dok bi im obaveze, pre svega u pogledufinansiranja kapitalnog održavanja objekata i drugih tekućih troškova osim troškova za platenastavnog osoblja koje i dalje finansira Republika odnosno APV – ostale iste. Ovo posebno imajućiu vidu poslednji stav člana 24. u kome se navodi da u pogledu budžetskog finansiranja, materijalnipoložaj ustanova čija se osnivačka prava u celini ili delimično prenose ne mogu biti nepovoljniji uodnosu na ustanove čija se osnivačka prava ne prenose na nacionalni savet.Prema intenciji zakonodavca, donošenje odluke o proglašenju neke ustanove, odnosnoškole za ustanovu od posebnog značaja je unilateralna odluka nacionalnog saveta, za koju nijepotrebna nikakva saglasnost osnivača ustanove – u najvećem broju slučajeva lokalne samouprave.27