evaluacija rada pet nacionalnih saveta u srbiji - Centar za ...

manjine kao poseban nastavni predmet 20 . Ovo je posebno relevantno za nacionalne manjine kojenemaju, ili imaju veoma malo, ustanova obrazovanja na maternjem jeziku kao što je slučaj sabugarskom nacionalnom manjinom.Obrazovanje u većini predškolskih ustanova i škola u kojima se obrazuje bugarskanacionalna manjina se odvija na srpskom jeziku. Pripadnici manjina imaju mogućnost da izaberu, uskladu sa članom 9. stav 2. Zakona o osnovama obrazovanja i vaspitanja i članom 13. Zakona ozaštiti prava i sloboda nacionalnih manjina, da li će pohađati nastavu na srpskom jeziku saizučavanjem bugarskog jezika kao maternjeg sa elementima nacionalne istorije i kulture ili će tobiti na bugarskom jeziku, ili dvojezično. U ukupno dve predškolske ustanove u Srbiji se predškolskoobrazovanje odvija dvojezično na bugarskom i srpskom jeziku i to u opštinama Bosilegrad iDimitrovgrad, dok se u ostalim opštinama u kojima žive Bugari predškolski obrazovno‐vaspitni radodvija na srpskom jeziku. U većini osnovnih škola u kojima se obrazuju pripadnici bugarskenacionalnosti nastava se odvija na srpskom jeziku. Nastava na bugarskom jeziku je organizovanajedino u jednoj osnovnoj školi u Bosilegradu i to od prvog do šestog razreda. Očekuje se da odškolske 2012/13. godine i učenici sedmog i osmog razreda dobiju mogućnost obrazovanja namaternjem jeziku. S druge strane, u osnovnoj školi „Hristo Botev“ u Dimitrovgradu, prema našimnalazima, 97% roditelja se odlučuje za nastavu na srpskom jeziku sa izučavanjem bugarskog jezikakao posebnog predmeta. Predmet bugarski jezik sa elementima nacionalne kulture izučava se uopštini Dimitrovgrad, opštini Bosilegrad, opštini Surdulica i naseljenim mestima Ivanovo kojepripada opštini Pančevo, zatim Zvonce u opštini Babušnica i Klisura koja pripada opštini Surdulica.Srednjoškolsko obrazovanje na bugarskom jeziku se odvija u gimnazijskom odeljenju i turističkomsmeru u srednjoj školi u Dimitrovgradu od 2009. godine.U sredinama u kojima se nastava odvija na srpskom jeziku sve više dece završava osnovnuškolu sa veoma slabim poznavanjem bugarskog jezika. Iako je učenicima data mogućnostpohađanja predmeta bugarski jezik sa elementima nacionalne kulture, on ima svojstvo izbornogpredmeta, što, prema izjavama ispitanika, utiče na zalaganje učenika jer ocena iz ovog predmetane ulazi u prosek ocena. Školski odbor osnovne škole „Hristo Botev“ u Dimitrovgradu je prekoNacionalnog saveta tražio od nadležnog Ministarstva da učenje bugarskog jezika bude svrstano ukategoriju obaveznih predmeta, ali su odgovori do sada bili negativni.Školama u kojima se bugarski jezik sa elementima nacionalne kulture uči kao posebanpredmet posebno značajna bila je finansijska podrška Nacionalnog saveta u nabavci udžbenikabugarskog jezika. Naime, u školama u kojima predmet bugarski jezik nije obavezan, udžbenici neulaze u projekat besplatnih udžbenika koji realizuje Ministarstvo prosvete. U Dimitrovgradu se,međutim, u osnovnoj školi bugarski jezik uči kao izborni predmet i nastavni predmet pohađa 97%učenika. Nakon obraćanja Nacionalnom savetu, Savet je iz sopstvenog budžeta nabavio udžbenike.S druge strane, učenicima osnovne škole u Bosilegradu gde se nastava odvija na bugarskom jeziku,Savet je kupovao školski pribor, sveske, blokove i olovke kako bi podstakao učenike da se školujuna bugarskom jeziku.Od ostalih nadležnosti u oblasti obrazovanja, značajno je pomenuti da Nacionalni savetdaje mišljenje resornom ministru u postupku davanja saglasnosti na otvaranje odeljenja na jeziku20 Up. Zakon o nacionalnim savetima nacionlanih manjina, Sl. glasnik RS br. 72/2009, čl. 12, stav 1. tačke 1 i 3. i Zakon oosnovama sistema obrazovanja i vaspitanja, Sl. glasnik RS br. 72/2009, čl. 54. stav 4. i čl. 60 stav 2.36