evaluacija rada pet nacionalnih saveta u srbiji - Centar za ...

koje su usvojene u drugoj polovini 2011. godine. Strategije su na mađarskom jeziku i sem Medijskestrategije vojvođanskih Mađara 2011‐2016, ni za jednu nije dostupan prevod na srpski jezik.Medijsku strategiju je prevelo Nezavisno društvo novinara Vojvodine i dostupna je na njihovojinternet stranici.NADLEŽNOST NACIONALNOG SAVETA U OBLASTI OBRAZOVANJANacionalni savet mađarske nacionalne manjine obrazovanju pridaje poseban značaj inajveći pomaci i uspesi su učinjeni upravo u ovoj oblasti. U oblasti obrazovanja nadležnostinacionalnih saveta su utvrđene članovima 11. do 15. Zakona o NSNM i odnose se na osnivačkaprava, pravo na učešće u upravljanju ustanovama, učešće u kreiranju nastavnih planova iprograma i predlaganje udžbenika i nastavnih sredstava.Nacionalni savet mađarske nacionalne manjine je pokrenuo proces za delimičnopreuzimanje osnivačkih prava nad ukupno 28 obrazovno‐vaspitnih ustanova 53 . Savet je najprepokrenuo proceduru za preuzimanje 50% osnivačkih prava u 10 ustanova (osam osnovnih škola idve srednje škole) u kojima se nastava odvija isključivo na mađarskom jeziku i do sada je taj proceszavršen u srednjim školama (gimnazija za talentovane učenike „Deže Kostolanji“ u Subotici igimnazija za talentovane učenike sa domom učenika „Boljaji“ u Senti), dok je u slučaju osamosnovnih škola nadležno Ministarstvo dalo odobrenje za pokretanje postupka i sada se čekareakcija školskih odbora. Pored toga, Savet je naknadno pokrenuo postupak za preuzimanje 50%osnivačkih prava u još 18 obrazovnih ustanova. Iz iskustva Nacionalnog saveta mađarskenacionalne manjine, preuzimanje osnivačkih prava se odvija znatno brže i lakše kada je reč osrednjim školama nego o osnovnim.Pored preuzimanja osnivačkih prava, Savet je veliki broj škola proglasio ustanovama odposebnog značaja. Prema Zakonu o NSNM, ako je ukupan broj obrazovno‐ vaspitnih ustanova ukojima se izvodi nastava na jeziku nacionalne manjine veći od četiri, nacionalni saveti za ustanoveod posebnog značaja imaju pravo da proglase najviše ¼ takvih ustanova 54 što u slučaju mađarskezajednice iznosi 38 obrazovnih ustanova. Do sada je ukupno 37 obrazovnih ustanova proglašenoustanovama od posebnog značaja.Sam Zakon o NSNM ne precizira uslove pod kojima nacionalni saveti mogu određenuustanovu proglasiti ustanovom od posebnog značaja, niti postoji državni ili pokrajinski organ kojimože da odobri, odnosno ne odobri zahtev nacionalnog saveta što omogućava nacionalnimsavetima da bilo koju ustanovu proglase ustanovom od posebnog značaja. Ovo ne bi bilo spornoda tim činom nacionalni savet ne može da utiče na rad ustanove od posebnog značaja. Međutim,Zakon o NSNM propisuje da nacionalni savet predlaže članove školskog, odnosno upravnog odboraustanova od posebnog značaja i daje prethodnu saglasnost na izbor direktora. S obzirom da Zakon53 U Srbiji postoje ukupno 152 ustanove obrazovanja u kojima se nastava odvija na mađarskom jeziku od kojih jeukupno 10 ustanova (2 srednje škole i 8 osnovnih) u kojima se nastava odvija isključivo na mađarskom jeziku, dok suostale škole dvojezične odnosno višejezične. Oko 80% dece mađarske nacionalnosti osnovnu školu završava namađarskom jeziku, dok se nešto ispod 20% obrazuje na srpskom jeziku. Srednju školu na mađarskom jeziku završavaoko 6500 dece mađarske nacionalnosti, iako se taj broj vremenom povećava.54 v. Zakon o nacionalnim savetima nacionalnih manjina, Sl. glasnik RS, br. 72/2009, član 15. tačka 3.57