FRONDA

interesów i bezpieczeństwa kraju. Jednak o ile patriotyzm konserwatywnyma charakter głęboko realistyczny, o tyle patriotyzm neokonserwatywnyjest w znacznym stopniu ideologiczny. Klasyczny konserwatyzm jest nieodłącznyod religii, neokonserwatyzm ma do niej stosunek wolteriański.Konserwatyzm jest przywiązany do tradycji, neokonserwatyzm do ideologii.Patriotyzm konserwatywny chce bronić ludzi, ich wiary, kultury i życia, neokonserwatyzmbroni przede wszystkim pewnego porządku politycznego.Ważnym motywem neokonserwatyzmu u początków tego ruchu byłantykomunizm. To jeszcze jedna zbieżność z konserwatyzmem, gdyż antykomunizmsam w sobie jest objawem moralnego zdrowia i żywotnościnarodów. Istnieje jednak różnica między tradycyjnym antykomunistycznymkonserwatyzmem w stylu Ronalda Reagana i Willmoora Kendalla a neokonserwatyzmem.Ten tradycyjny konserwatyzm wierzył w wartości RepublikiAmerykańskiej, a jednak rozumiał moralny wymiar oporu wobec komunizmupo prostu w imię religii czy niezależności narodowej. Nie miał mimo wszystkotej misjonarskiej pasji wprowadzania wszędzie demokracji, potrafił współpracowaćz rządzonymi autorytatywnie państwami antykomunistycznymi,takimi jak Arabia Saudyjska czy Chile. Kierował się klasyczną geopolityką,doceniając znaczenie państw stawiających opór komunizmowi dla równowagimiędzynarodowej i pokoju.Do listy wrogów wolności neokonserwatyści współcześnie dodali wojującyislamizm. Niewątpliwie świat, który powstał po klęsce Związku Sowieckiegow zimnej wojnie, nie jest nam dany raz na zawsze. Jednak front wyzwańzagrażających dziś Zachodowi jest szerszy niż działalność antyzachodnichrządów i ruchów islamskich; obejmuje zarówno Chiny komunistyczne,jak i postkomunistyczną Rosję, skłonną nie tylko do ingerencji w sprawysąsiadów, lecz także do współpracy ze wszystkim przeciwnikami Amerykiw polityce międzynarodowej. To zastrzeżenie nie zmienia faktu, że politykazobowiązuje zawsze do wyboru priorytetów, a ochrona pokoju na BliskimWschodzie ma najzupełniej zasadnicze znaczenie dla pokoju światowego.Mesjanizm demokratyczny neokonserwatystów to nie tylko redukcjamoralności i sprawiedliwości do preferowanego porządku politycznego. Torównież utrudnienie w poszukiwaniu porozumienia ze światem Islamu - nieze względu na samą demokrację, ale choćby sposób jej rozumienia. I z całąpewnością analiza Huntingtona (dialog cywilizacji jako odpowiedź na ryzykoZIMA 200615*