FRONDA

ma nadzieję/ Bo jest mówiącą trumną z której próchno wieje" (Moje dziełopośmiertne) można się dopatrzyć drwiącego zaprzeczenia idei Sartre'a „wychodzeniapoza siebie", wedle której człowiek sam siebie projektuje, określa,tworzy swoją esencję, może być „czymś więcej". Inne wiersze nawiązują z koleido koncepcji Heideggera, w szczególności do wizji „bycia-ku-śmierci":Z umarłej matki martwo narodzonyDrę - idąc na śmierć - księżycowe błony(Kości się pocą)0 ile dla Stanisława Grochowiaka życie - z jego codziennymi mozołami - byłosukcesywnym kroczeniem ku śmierci, u Rymkiewicza jest ono w ogóle istnieniemniepełnym, groteskowym ex definitione, jakby człowiek z natury swejbył żywym trupem: „Na wpół umarły ale na wpół żywy / Tym życiem żyję co1 te pokrzywy" (Oto jak robak). Słusznie zauważa Maria Janion w laudacji nacześć laureata Nagrody Nike, że poeta czyni swymi braćmi wszelkie żyjącejestestwa, rośliny i zwierzęta: „Jest to wspólbraterstwo w śmierci: wszystko,co żyje, musi umrzeć".Dla Heideggera autentyczne, ludzkie „bycie-w-świecie" jest fenomenemtrudnym do zrozumienia, zagadkowym, wręcz niepojętym, zmuszającym do108* FRONDA 41