FRONDA

I właśnie wśród wielu takichwspomnień, niejako w odpowiedzi nazarzut braku głębszych kontaktów ze światemduchowym, Apostoł zwierza się z tajemnicy, którą chowałgłęboko w sercu przez czternaście lat: „Znam człowiekaw Chrystusie, który przed czternastu laty [...] został porwany dotrzeciego nieba".Trzecie nieboAby zrozumieć, czym było „porwanie", o którym mówi Paweł, trzeba wpierwsięgnąć do kultury, religii i teologii, które ukształtowały jego umysłowość,a tym samym jego sposób wyrażania tego, co przeżywał i w co wierzył.Przynależał on do dwóch kręgów kulturowych: greckiego, gdyż narodziłsię i wychował w zhellenizowanej Azji Mniejszej, oraz judaistycznego,0 czym decydowała jego narodowość: „obrzezany ósmego dnia, z roduIzraela, z pokolenia Beniamina, Hebrajczyk z Hebrajczyków..." (Flp 3, 5n,por. Rz 11, 1). Chociaż znajomość greckiej kultury jest nie bez znaczenia dlajego teologii, decydujący wpływ na jego umysłowość wywarła myśl hebrajska.1 to nie tylko dlatego, że był wyznawcą religii Mojżeszowej. Wielu spośródżyjących w diasporze Żydów dość bezkrytycznie przyjmowało grecki sposóbżycia i myślenia. Paweł do nich nie należał. Jak sam bowiem podkreśla, byłw stosunku do Prawa - faryzeuszem (por. Flp 3, 5n), a wiec zaliczał się do tejczęści Żydów, która bardzo ortodoksyjnie podchodziła do zachowywania jegoprzepisów i dbała o rozwój myśli religijnej judaizmu. Jako gorliwy faryzeuszudał się więc w młodości do Jerozolimy, aby pogłębić swoją znajomośćPrawa i Pism. Tam stał się uczniem jednego z największym ówczesnychuczonych w Piśmie - Gamaliela. To właśnie nabyte w jego szkole rabinicznemetody egzegezy biblijnej, prowadzenia dysput, uprawianiateologii będzie Paweł później wykorzystywał przy wykładziei rozwijaniu doktryny chrześcijańskiej. Nie była to zresztąspecyfika jego teologii. Cała pierwotna chrześcijańskarefleksja nad Objawieniem, rozwijana w większościprzez Żydów, którzy uwierzyliw Jezusa, miała za podstawę166*FRONDA 41