FRONDA

ich zderzenia) jest bardziej realistyczna od przekonania, że wszystkie problemyświata można rozwiązać poprzez zarządzanie wyborów.Neokonserwatyzm, przeciągnąwszy na prawo dużą część przywódcówpolitycznego czy intelektualnego liberalizmu, ożywił politykę amerykańską.To, co było domeną konserwatystów (wiara w wartości amerykańskie i w dobroczynnąrolę USA w polityce światowej), rozszerzył na tę część opinii,gdzie podobne przekonania były znacznie mniej obecne. Liberalizm miałcharakter jednostronny; wierząc w konieczność poszerzania wolności, ignorowałpotrzebę ochrony i obrony tego ładu poszerzonej wolności. Nie tylkowobec wrogów wszelkiej wolności, lecz również - parafrazując Daniela Bella- wobec „kulturowych sprzeczności" liberalizmu. Choć zaznaczyć trzeba, żeneokonserwatyzm też może mieć swoje wewnętrzne dylematy - czym innymjest bowiem rzeczywista obrona wolności przed wrogami Zachodu, a czyminnym przymus uruchamiany przez poprawność polityczną pod pretekstemochrony tolerancji, będący najczęściej wprost zaprzeczeniem wolności.Jednak pojawienie się neokonserwatyzmu oznaczało też rewizję podejścialiberalnego do wartości podstawowych. Przedstawiciele tego ruchu z pokoleniaojców, np. Irving Kristol czy jego żona Gertrudea Himmelfarb, odkryliznaczenie religii, traktowanej często socjologicznie, ale jako istotna wartośćspołeczna. Nie jest to postawa, którą z punktu widzenia osobistej wiary możnaby uznać za wystarczającą, a jednak trudno jej odmówić wartości z perspektywykoniecznego oddziaływania religii na kulturę, torującego jej drogędo sumień poszczególnych ludzi.Neokonserwatyści nie zgadzają się na zdefiniowany przez Jana Pawła IIzasadniczy wybór współczesności - między cywilizacją życia i kulturą śmierci.Zauważają niebezpieczeństwo ignorowania norm etycznych, ale nie traktująich tak zobowiązująco jak (tradycyjny) katolicyzm. W reakcji na skrajne dążeniahomoseksualne, na proklamowanie dzieciobójstwa prenatalnego jako„prawa człowieka", na propagowanie wolności narkotyków i wszelkiegorodzaju postulaty permisywne zawsze skłonni są odpowiadać: potrzebny jestrozsądny kompromis, który będzie chronił społeczeństwo, nie ograniczającswobody jednostek.To właśnie punkt napięcia między stanowiskiem, które zgodnie z orędziemchrześcijaństwa stać będzie na gruncie niezbywalności naturalnychpraw ludzkich, takich jak przede wszystkim godność, która nie pozwala16*FRONDA 41