FRONDA

także wykluczenie nie tylko ze wspólnych zebrań, ale w ogóle ze wspólnotynarodu wybranego. W przepisach dotyczących czystości pojawia się niekiedytermin „zabić", ale nic nie wiadomo na temat stosowania kary śmierci zaktóryś z rodzajów nieczystości. Prawdopodobnie chodziło o ostateczne wykluczeniez Izraela. Pozostawanie poza wspólnotą Ludu Jahwe tożsame byłoz oddaleniem od Boga, z brakiem Jego opieki i obrony. Była to najwyższa kara,jaka mogła spotkać człowieka.Należy dodać, że rytualną nieczystość można było zaciągnąć szalenie łatwoi nie zawsze wiązało się to z jakąkolwiek winą moralną. Według niektórychszkół rabinackich nawet spojrzenie na człowieka pokrwawionego, nawetcień przechodzącego poganina mógł spowodować zaciągnięcie nieczystości.Wspomniana już miesiączkująca kobieta była nieczysta, choć z oczywistychwzględów nie można tu mówić o jakiejkolwiek winie czy tym bardziej karze.Mimo to także ona ponosiła konsekwencje swojej nieczystości: nie mogła anijeść, ani nawet przebywać z innymi domownikami. Taka osoba znajdowała sięw tym czasie na marginesie ludu wybranego.Czy nie będzie nadużyciem postawienie takiej tezy, że choć zasady koszernościdziś nie bardzo rozumiemy, i jako chrześcijanie je odrzucamy, to jednakw biblijnym judaizmie miały one też pewien religijny sens zamierzonyprzez Boga? Innymi słowy, że oprócz posiadania wymiaru praktycznegobyły one w wymiarze religijnym częścią wychowywania narodu biblijnego,rodzajem pedagogii, którą Bóg stosował wobec swego umiłowanego luduna tym etapie historii zbawienia?Z całą pewnością przepisy te miały swój sens religijny, choć trudno powiedzieć,na ile zamierzony przez Boga w takiej formie, jaką z czasem przyjęły. Niekiedyodnosi się wrażenie, że oderwane od swoich korzeni, racjonalnych powodów,dla których zostały ustanowione, przepisy te są wręcz świadectwem niezrozumieniawoli Boga. Wyrażona w prawie Jego mądrość przestała służyć swojemucelowi, czyli ochronie przed niebezpieczeństwami, i stała się ideologicznąrutyną, bezzasadnym utrudnianiem życia. Jest to klasyczny przykład inwolucji,kiedy z czegoś rozumnego i sensownego wychodzi bezsens i karykatura.Wyśmienitym przykładem tej tezy są przepisy związane z ubojem bydła - poggFRONDA 41