FRONDA

złudzeniem", ale w gruncie rzeczy nie różnią się od tych kretów, myślę, że maPan rację. Świat jest chaosem, przestrzenią bojaźni i drżenia, klatką szalejącychdemonów. Żyjąc po swojemu, jesteśmy skazani na klęskę. Na szczęściemamy Boga, który zesłał swojego Syna, by Ten pokonał śmierć. Powróciwszyz morskich odmętów, Jonasz wołał do Pana: „Ale Ty wyprowadziłeś życie mojez przepaści, Panie, mój Boże! Gdy gasło we mnie życie, wspomniałem na Pana,a modlitwa moja dotarła do Ciebie, do Twego świętego przybytku. Czcicielepróżnych marności opuszczają Łaskawego dla nich. Ale ja złożę Tobie ofiarę,z głośnym dziękczynieniem. Spełnię to, co ślubowałem. Zbawienie jest u Pana"Gon 2, 7b-10).Wygląda na to, że jedynym wyjściem z egzystencjalnej opresji, w której sięznaleźliśmy, jest nawrócenie. Co to takiego?W eseju Przez zwierciadło wspomniawszy, że Kościół pierwszych chrześcijannazywany był drogą, pisze Pan tak: „Ale nie rozumiem Pawła: on, przedewszystkim on, powinien wiedzieć, że to nie jest droga i że tego nie możnanazwać drogą. Droga gdzieś nas prowadzi i wiadomo gdzie, wiedzie z miastado miasta, przez las, przez przełęcz, pomiędzy górami, to jest coś, co zostałodawno temu wytyczone, drogą inni przed nami chodzili i ci inni, przed nami,tę drogę dla nas wydeptali, a gdyby nie oni, to drogi by nie było. Więc nie dasię tego nazwać drogą, błąkamy się (jak Paweł), chodzimy po bezdrożach,w ciemności (jak Paweł), trafiamy na jakąś ścieżkę (jak Paweł), a gdy już nanią wejdziemy, to potem okazuje się, że ta ścieżka prowadzi donikąd i znajdujemysię w miejscu nigdzie, więc szukamy (jak Paweł) innej ścieżki, na końcuktórej jest może trochę światła".Znów mogę się z Panem zgodzić na poziomie zmysłowegodoświadczenia. Wiadomo, dokąd i którędy wiedzienas droga z Matami do Kokoszek, ulica Piłsudskiegow Milanówku czy autostrada Al. Ale tego, w jakierejony trafimy, poszukując wiary, wiedzieć niemożemy. Życie wydaje nam się błądzeniemw ciemności, splotem brzemiennychFRONDA 41