Impactos socioculturales en el turismo comunitario. Una ... - Pasos

yaxchilañ. Jiñi jumuch’ x-ixikob yujilob bä imelol
bujkältyak tsa’ äch iñopo i imelob yantyakbä
its’ijbal baki jach tyi joytyälel xch’olob che’äch
bajche tsijibä ñatyibal woliyob bä ik’ajtyiñob jiñi
xk’eloñelob.
Tyi iyujtyibal, jiñi baki mi ik’uxob iwaj ipusik’al
tye’el jiñäch ityejchibal juntyikil x-ixik x-etyel
tyi wajali ya’ tyi yejtyal bajlum tsa’ its’ijtya tyaja
tyak’iñ cha’añ mi imel jump’ej kolem k’uxo waj
baki mi iyochelob chänk’al lakpi’älob
Baki mi tsi ityajayob ikoltyäntyel che tyi ipejtyelelob
che’ äch bajche’ tyi k’elol lakchumlimb tyi
petyol lumal, tyi k’elol k’eloñibäl ya’ tyi yumäl tyi
chyapas, tyi xity’el tyi kolel ichumlib lakp’iälob
yik’oty tyi k ñtyäñtyel matye’el; che’äch bajche’
mach bä icha’añik yumäl bajche’ tyi käñtyäñtyel
tyi petyollumal.
Frontera corozal añäch baki mi imajlelob
ik’elobtyak chukijach yomob bajche’ yaxchilañ
yik’oty jiñi ja’ usumasinta, yikoty añäch iyotylel
baki añtyak lotybiltyak chuki tsa’ bä ik’äñäyob
lakñojtye’elob baki mi imelob ik’iñijelob weñ
känbilbä ik’aba’ cha’tyejk sutstye’.
Ili jumuch’ob añtyakbä wolibä ik’elob ili e’tyel
cha’añ año’bix ijuñ baki k’ämbilobix tyi natybä
pañämil baki tsa imeleyob woli bä itsäklañob
baki woli mi ixikbeñtyelob yik’oty ilerecho jiñi
lakpiälob, baki añob ilerecho cha’añ mi ik’elob
majki mi imel iyetyel ya’ tyi ityejklum baki
mi iñumelob bajche’ jaytyikil jiñi jumuch’obä,
yak’ik moibal te yik’ik bael te ula’tawanejetik ta
Yaxchilán sok ta Bethel. Te ma’ch’atik x-ik’wanik
yu’un Siyaj Chan, ya yalik te x-a’tejik ta swenta
skananteyel te bintik aye, nojpenemikix ta swenta
sk’oplal sk’ulejal ja’mal sok talel kuxlejalil yu’un
Frontera Corozal sok yu’un Yaxchilán. Te stsojb
antsetik ay bayal la xcha’ yich’ik ta muk’ te bintik
ya yich’ jalel ta namey ta slumal Ch’oletik, jich
bit’il te aynix yochesik ach’ lok’inbaetik, ja’ into ja’
toyol ya smanik te ula’etik. Ta salijbal ayej, te snail
we’ibal Corazón de la Selva, ja’ lok’ ta pasel yu’un
tul ants, te bayal jawil a’tej ta Escudo Jaguar, la staj
koltayel ta spasel wol akil na-sna swe’ibal te chan
winik ta tul ants winketik stak’ x-ochik-a.
Te koltawanejetik ta spasel te a’telil ja’ik te
Secretaría de Desarrollo Social a nivel federal, la
Secretaría de Turismo del Gobierno del Estado
de Chiapas, la Comisión Nacional para el Desarrollo
de los Pueblos Indígenas sok te Comisión
Nacional de Áreas Naturales Protegidas; ja’nix
jich te tsoblejetik bit’il te Conservación Internacional.
Ta stojol Frontera Corozal te bina t’ujbilxan yu’un
ja’ te sna chichmamiletik sbiil Yaxchilán sok te
muk’ul ja’ Usumacinta sbiil. Ay wol snail sbiluk
chichmamiletik Yu’un banti yak’ ilel te tsíb sok
lok’onbaetik ta ton tajbil ta yawil ch’abajel bit’il
te Dos Caobas sbiil.
Te tsojb winik antsetik te yakal yayel koltaywanej
ta bolmaletik najkatik sbiil ta jun pasbil yu’un tul,
| 112