Territorio y Población: nuevas dinámicas regionales en el - UNFPA
Territorio y Población: nuevas dinámicas regionales en el - UNFPA
Territorio y Población: nuevas dinámicas regionales en el - UNFPA
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Otro pap<strong>el</strong> de la región, simbólico pero no m<strong>en</strong>os importante, es haber contribuido<br />
al refuerzo de la id<strong>en</strong>tidad nacional mediante la victoria d<strong>el</strong> ejército paraguayo <strong>en</strong><br />
la Guerra d<strong>el</strong> Chaco.<br />
Cuadro N° 15. Resum<strong>en</strong> de situación de las Regiones<br />
Regiones Agro exportadora Ganadera d<strong>el</strong> Norte<br />
Actividad económica<br />
principal<br />
Agricultura: soja, maíz,<br />
trigo, sorgo<br />
Implantación Tardía, mediados de<br />
1960<br />
Infraestructuras<br />
claves<br />
Rutas, Pu<strong>en</strong>te, Represas<br />
hidro<strong>el</strong>éctricas.<br />
Actores Agricultores extranjeros,<br />
paraguayos,<br />
Multinacionales, campesinos,<br />
indíg<strong>en</strong>as<br />
Actores<br />
principales<br />
Departam<strong>en</strong>tos Alto Paraná, Canindeyú,<br />
San Pedro,<br />
Itapúa, Caaguazú,<br />
Caazapá<br />
Presiones<br />
que ejerce<br />
Presiones<br />
que recibe<br />
Pres<strong>en</strong>cia<br />
d<strong>el</strong> Estado<br />
Perfil<br />
Regional<br />
Ganadería int<strong>en</strong>siva y<br />
ext<strong>en</strong>siva<br />
Campesina<br />
Arraigada<br />
Agricultura de subsist<strong>en</strong>cia:<br />
mandioca,<br />
maíz, poroto<br />
Agricultura de r<strong>en</strong>ta:<br />
algodón, sésamo<br />
Campesina <strong>en</strong> Crisis Metropolitana Islas Chacos<br />
Agricultura de subsist<strong>en</strong>cia:<br />
mandioca,<br />
maíz, poroto<br />
Agricultura de r<strong>en</strong>ta:<br />
algodón, sésamo<br />
Antigua, 1600 Antigua, 1550 Tardía, décadas de<br />
1.970 y 1.980<br />
Servicios,<br />
comercio, empleo<br />
industrial<br />
Rutas; Pu<strong>en</strong>te. Rutas Rutas Rutas, Pu<strong>en</strong>te,<br />
Aeropuerto.<br />
Inversores extranjeros,<br />
ganaderos<br />
paraguayos.<br />
Agricultores extranjeros Ganaderos extranjeros<br />
y paraguayos<br />
Expansión hacia<br />
<strong>el</strong> Este, presión a:<br />
Campesina <strong>en</strong> Crisis,<br />
Campesina Arraigada,<br />
Islas. Compite y<br />
alterna con Ganadera<br />
d<strong>el</strong> Norte. Fuerte uso<br />
y degradación de los<br />
recursos naturales<br />
Sistema y mercado<br />
internacional<br />
Fuerte, pero desapercibida<br />
Gran crecimi<strong>en</strong>to<br />
económico, mod<strong>el</strong>o de<br />
éxito productivo<br />
Concepción, San<br />
Pedro, Canindeyú,<br />
Amambay<br />
Expansión hacia <strong>el</strong><br />
Noreste, presión<br />
a: Campesina <strong>en</strong><br />
Crisis.Compite y<br />
alterna con Agro<br />
exportadora<br />
De la región Agro<br />
exportadora, de los<br />
sistemas urbanos<br />
locales y <strong>regionales</strong><br />
Débil<br />
y desapercibida<br />
Crecimi<strong>en</strong>to de las<br />
actividades económicas<br />
Campesinos,<br />
población urbana,<br />
empresas<br />
Campesinos y población<br />
urbana<br />
C<strong>en</strong>tral, Cordillera,<br />
Paraguarí, Caazapá,<br />
Guairá, Misiones<br />
Expansión urbana,<br />
presión a las<br />
ciudades. Fuerte uso<br />
y degradación de los<br />
recursos naturales<br />
De la región Agro<br />
exportadora, d<strong>el</strong><br />
Estado<br />
Campesinos, indíg<strong>en</strong>as,<br />
empresas<br />
Agricultura de subsist<strong>en</strong>cia:<br />
mandioca,<br />
maíz, poroto<br />
Agricultura de r<strong>en</strong>ta:<br />
algodón, sésamo<br />
Ganadería int<strong>en</strong>siva y<br />
ext<strong>en</strong>siva. Productos<br />
lácteos<br />
Antigua, 1.537 Siglos XVIII y XIX Moderna, 1.925<br />
Población urbana,<br />
empresas nacionales,<br />
multinacionales<br />
Campesinos Población urbana y<br />
empresas<br />
San Pedro, Caaguazú,<br />
Canindeyú<br />
De sobreviv<strong>en</strong>cia,<br />
presión al Estado,<br />
ganaderos y agricultores.Fuerte<br />
uso y<br />
degradación de los<br />
recursos naturales<br />
D<strong>el</strong> Estado, <strong>en</strong><br />
términos de control<br />
de los actores<br />
Fuerte Débil<br />
y desapercibida<br />
Transformaciones<br />
r<strong>el</strong>acionadas a las<br />
<strong>nuevas</strong> urbanidades<br />
locales y <strong>regionales</strong><br />
Crisis y descomposición<br />
social,<br />
desterritorializacion<br />
Rutas Rutas, Pu<strong>en</strong>te<br />
Campesinos,<br />
población urbana,<br />
empresas<br />
Asunción, C<strong>en</strong>tral Caazapá, Guairá,<br />
Ñeembucú<br />
Crecimi<strong>en</strong>to y<br />
expansión urbana<br />
desord<strong>en</strong>ada<br />
Fuerte carga demográfica<br />
originaria de<br />
las demás regiones<br />
Agricultores paraguayos,<br />
inversores extranjeros<br />
y ganaderos<br />
paraguayos<br />
Campesinos Ganaderos extranjeros<br />
y paraguayos<br />
Al Estado <strong>en</strong> términos<br />
de demanda de<br />
infraestructuras de<br />
desarrollo y servicios<br />
Compet<strong>en</strong>cia de las<br />
demás regiones que<br />
sí pued<strong>en</strong> reaccionar,<br />
Fuerte Débil Débil<br />
Crecimi<strong>en</strong>to ac<strong>el</strong>erado<br />
y desord<strong>en</strong>ado.<br />
Modernismo “improvisado”<br />
Aislami<strong>en</strong>to crónico<br />
(Ñeembucú) y l<strong>en</strong>ta<br />
integración “forzada”<br />
de Caazapá<br />
Alto Paraguay,<br />
Presid<strong>en</strong>te Hayes,<br />
Boquerón<br />
Int<strong>en</strong>sificación d<strong>el</strong><br />
uso de su<strong>el</strong>os, expansión<br />
de los sistemas<br />
ganaderos. Fuerte<br />
uso y degradación de<br />
los recursos naturales<br />
<strong>en</strong> algunas zonas<br />
D<strong>el</strong> Estado, que<br />
desea reposicionarse<br />
e interv<strong>en</strong>ir<br />
Emerg<strong>en</strong>cia productiva<br />
con desafíos ambi<strong>en</strong>tales<br />
y culturales.<br />
Agotami<strong>en</strong>to d<strong>el</strong><br />
espacio <strong>en</strong> “reserva”<br />
<strong>Territorio</strong> y Población: <strong>nuevas</strong> dinámicas <strong>regionales</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Paraguay<br />
125