Hizkuntza-politiken Urtekaria 2012 - Erabili.com

urtarrila urtarrila urtarrila urtarrila urtarrila urtarrila urtarrila urtarrilaKonprometitua, koherenteaeta ezinbestekoaAurrena Txillardegi politikaria ezagutu nuen.Euskal Herri euskaldun eta sozialistarenaitzindaria zen. Bagenekien ETAren sorreranegon zela, eta gazteria abertzalean halakomiresmen bat eragiten zuen, berarekin adosegon edo ez egon. Pixkana-pixkana,eboluzionatuz joan zen: EAJtik ETArensorrerara, ETAtik kanpora, Xibertako fronteabertzalea bultzatzera, Herri Batasunasortzera, Aralarrera, EAE-ANVra... Horrekguztiak erakusten du Txillardegik helburuakbeti garbi zeuzkala, analisi propioak egitenzituela eta behar zenean ez zeukala beldurrikpausoak emateko. Oso garbi zeukan EuskalH e r r i e u s k a l d u n b a t u a r e n a l d e k okonpromisoa. Hori Txillardegi politikoa zen.Hori izan zen lehen aldi batean gehien ikusinuen alderdia. Baina gero, parez pare,ekoizpen literarioa hasi zuen. Lan izugarria.Gogoan dut nolako harridurarekin irakurrigenuen Leturiaren egunkari ezkutua. Unehartan euskarazko literaturan ezagutzengenituen autoreekin alderatuta —Orixe etabeste zenbait—, bere literatura zeharo berriazen, bai edukiz, bai formaz. Geroago irakurrigenituen Elsa Scheelen, Peru Leartzako...Leturiaren egunkari ezkutua-k eraginnabarmena izan zuen. Txillardegik Europakoexistentzialismoa oso ondo ezagutzen zuen,bere zabalera guztian, ez bakarrik literarioa.Unamunozale porrokatua ere bazen.Literaturan, beraz, leku nabarmena du, etaaitzindari izan zen, gero etorri ziren bestebatzuekin batera.Saiakeran, zer esanik ez. Hizkuntzalaritzanegindako lana nabarmendu nahi dut.Txillardegiren lana ezin da ulertu hizkuntzarieskaini dion denborarik gabe. Euskara batuariIritzia2012/01/15bultzada izugarriaeman zioten berake t a K r u t w i g e k ,Arestirekin batera.Gaurko euskara batuapentsaezina da berak egindako lana gabe.Pena izan da bere momentuanEuskaltzaindian izan behar zuen lekua ezlortu izana. Hala ere, erakundearen kanpotik,bere presentzia ezinbestekoa bihurtu daeuskararen aurrerabidean.Oso pertsona garrantzitsua galdu dugu, bainabere obra hor dago eta berak abiatutako lanakhor daude. Ondoren etorri diren belaunaldiekhori oso kontuan dute, eta Txillardegi berezabalera eta sakonera guztian balioestenasmatuko dute. Oraindik gauza asko dagoTxillardegiren obran aztertzeko etasakontzeko. Saiatu beharko genuke bereahaleginaren parean egoten.Txillardegi XX. mendearen bigarren erdikoe t a X X I . m e n d e a r e n h a s i e r a k oeuskalgintzaren zutabe nagusietako bat da.Txillardegi ez ezik, aipatu behar dira ereMitxelena, Villasante eta beste gutxi batzuk.Baina, bere osotasunean, zutabe handienaizan dela esango nuke. Beste batzuek agianliteratura edo hizkuntzalaritza landu dituzte,baina Txillardegik Euskal Herri osoareneraikuntza lotu du. Bere ideiekin ados egonedo ez, inork ezin dio ukatu hasieratikbu k a e r a r a i z a n d u e n k o h e r e n t z i a .Euskalgintzak eta Euskal Herri euskaldunakgaldu egin dute beren aita ponteko nagusia.Xabier Mendiguren BereziartuIdazlea eta itzultzailea