Hizkuntza-politiken Urtekaria 2012 - Erabili.com

uztaila uztaila uztaila uztaila uztaila uztaila uztaila uztailaHaserretu gabeBerezkoa da: inori ez zaio gustatzen haserretzea.Horregatik, hamar herritarretik bederatziknahiago lukete, etorkizunean, bi hizkuntza —Iparraldean, euskara eta frantsesa; Hegoaldean,euskara eta gaztelania— hitz egingo balira.Inkesta soziolinguistikoak galdetu du, etainkestatuek erantzun politikoki zuzena eman dute.Politikoki zuzena bai, baina posible da?Txillardegik esango luke ezetz, elebitasun soziala,edo diglosia, «mitoa» dela. Lurralde bateanhizkuntza bat gailentzen dela lehenago edogeroago. Eta hori dela, azken buruan, EuskalHerrian gertatu dena: Gipuzkoa eta harenaldamenak dira salbuespen, ezen ez salbudaudenak.Eusko Jaurlaritzak 1982an proposatu zuenEuskararen Legeak bestelako oinarria du: posibleda lurralde batean bi hizkuntzek irautea. Hor jarribehar da helburua, gainera, inor haserretu gabeegiteko aurrera. EAJk aste honetan egin duenekitaldian, horixe aipatu du Pedro MiguelEtxenikek: politika maximalistak —adjektiboaneurea da— erabaki balira, euskara ahulagolegokeela gaur.Inor behartu gabeko hizkuntza politika horrekeman ditu emaitza batzuk Araban, Bizkaian etaGipuzkoan: belaunaldi gazteak euskalduntzealortu du, hein handi batean. Baina muga batzukere agertu ditu: heldu gehien-gehienek erdarazbizitzen jarraitzen du, eta horrek gainerakoakerdalduntzen ditu.V. Inkesta Soziolinguistikoak besterik ere azaleratudu: Nafarroan eta Ipar Euskal Herrian benetanegoera kezkagarrian da euskara. Urtez urtekogainbeherak argi gorriak piztu behar lituzke,horretarako egiten dira eta diagnostikoak.Inkestak erakutsi du,era berean, lauabiada behintzatbadituela euskararenherriak: normalizaziorakojoera hartu duten eremuak;Iritzia2012/07/27gazteak euskaldundu arren erdaraz bizitzenjarraitzen duten eremuak; euskara galbideandutenak; eta guztiz galdu dutenak. Bigarreneremuak badu lege babesik, baina hirugarrenaketa laugarrenak ez, eta horrek ere zerbait esangodio ulertu nahi duenari.Soluzio bakar bat ez du aski izango euskarak,hortaz. Eremu bakoitzera egokitu beharko dutepolitikek, non lege babesa eskuratuz, noneuskaldunberrituak motibatuz eta trinkotuz, nonorain artekoak baino urrats ausartagoak eginez.Baztertu behar litzateke, adibidez, lurraldearen zatibatzuetan euskara izatea hizkuntza ofizial bakarra?Behera ez erortzeko modu bakarra gora igotzea daaldapan dagoenarentzat.Ikuspegi ezkorrak eta baikorrak agertu diraegunotan, inkesta soziolinguistikoaren emaitzakbaloratzerakoan. Nork baditu bere arrazoiak.Baina euskarak denak beharko ditu: baikorrak,kuraia emateko; ezkorrak, diagnosiak etaekimenak zorrozteko.Eta, haserreak haserre, galdera bat argitzeakomeniko da egunen batean, badaezpada ere,zuzentasun politikoak ahaztuta: etorkizuneanhizkuntza bakarra gelditzekotan, zein nahi dugugaltzea? Eta beste hau: nola salbatu hizkuntza bat,bostetik bat kontra baldin badaude, eta lautik hirukikasteko asmorik ez badute? Ez da ezkortasuna,estrategiak zorrozteko beharra baizik.Mikel Peruarena