10.07.2015 Views

Archivio Storico PDF - archiviostorico.net

Archivio Storico PDF - archiviostorico.net

Archivio Storico PDF - archiviostorico.net

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

citamente nel Senatus consultum del 172 a favore degli Statielli 15 .nel 173, senza apparente motivo, il console Marcus PopilliusLaenas attaccò gli Statielli 16 e vendé come schiavi i superstiti dellastrage 17 . L'azione del console fu condannata dal Senato, il qualedecretò che gli Statielli recuperassero al più presto la libertà, il proprioterritorio, il diritto alle armi e nei limiti del possibile i propri23non può essere accolta l’interpretazione per invios montes Ballistae saltus invece di perinvios montes vallesque et saltus di LIV., XL, 53, 1 (cfr. ii nota n. 12). Sul Mons Letumcfr. G. PetraccO Sicardi cit., pp. 58 e 59, n. 124, la quale ha riferito l’identificazione,proposta dal Violi, con l’odierno Monte Ledo, tra Succiso e collagna, nell’appenninoreggiano. il Mons Ballista corrisponderebbe al Monte Valestra, sempre nell’appenninoreggiano: L. MaLnati, I Liguri in Emilia, in Ligures celeberrimi citati, pp. 159-164,alle pp. 160 e 161, e IDEM, Lo scontro con Roma. Il fronte dell’Appennino emiliano, inI Liguri. Un antico popolo europeo tra Alpi e Mediterraneo cit., pp. 395 e 396. G.ciaMPOLtrini, La seconda fase della guerra: dall’ attacco a Pisa alla presa del‘Ballista’ (193-179 a. C.), ibidem, pp. 396 e 397, ha ritenuto che fossero gli apuani iLiguri sottomessi nel 179 da Quintus Fulvius Flaccus e ha supposto che il mons o saltusBallistae “non sia una specifica vetta o un sito circoscritto, ma semplicemente designiil massiccio delle apuane”.15 cfr. ii, note nn. 13 e 29.16 Et in Liguribus, in agro Statellati, pugnatum ad oppidum Carystum. Eo semagnus exercitus Ligurum contulerat. Primo, sub adventum M. Popilli consulis, moenibussese continebant; deinde, postquam oppidum oppugnaturum Romanum cernebant,progressi ante portas, aciem struxerunt. Nec consul, ut qui id ipsum oppugnatione comminandaquaesisset, moram certamini fecit. Pugnatum amplius tris est horas, ita ut neutroinclinaret spes. Quod ubi consul vidit nulla parte moveri Ligurum signa, imperatequitibus ut equos conscendant ac tribus simul partibus in hostis, quanto maximo possenttumultu, incurrant. Pars magna equitum mediam traiecit aciem et ad terga pugnantiumpervasit; inde terror iniectus Liguribus; diversi in omnes partes fugerunt, perpauciretro in oppidum quia inde se maxime obiecerat eques. Et pugna tam pervicax multosabsumpserat Ligurum et in fuga passim caesi sunt. Decem milia hominum caesa traduntur,amplius septingenti capti, signa militaria relata octoginta duo; nec Romanisincruenta victoria fuit: amplius tria milia militum amissa, cum, cedentibus neutris, exparte utraque primores caderent: LIV., XLii, 7, 3-10, in Fontes Ligurum et LiguriaeAntiquae citate, p. 168, n. 412. Sull’origine celtica del toponimo Carystum, sul suosignificato e sulla sua probabile ubicazione nella bassa Val d’erro cfr. G. bOrGHi-b.cHiarLO, Le radici celtiche del toponimo cartòsio in relazione alla staziella carystum.Analisi storico-glottologica, in Rivista di Storia Arte Archeologia per le Province diAlessandria e Asti, cXV.2, 2006, pp. 199-216.17 Post hanc pugnam, ex diversa fuga in unum collecti, Ligures, cum maioremmulto partem civium amissam quam superesse cernerent-nec enim plus decem miliahominum erant-dediderunt sese, nihil quidem illi pacti; speraverant tamen non atrociusquam superiores imperatores consulem in se saeviturum; at ille arma omnibus ademit,oppidum diruit, ipsos bonaque eorum vendidit litterasque Senatui de rebus a se gestismisit: LIV., XLii, 8, 1-3, in Fontes Ligurum et Liguriae Antiquae citate, p. 169, n. 413.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!