Eindrapport Lessen Uit Recente Arbeidsmigratie - Tweede Kamer

247 Handelingen 23 september 2003, blz.
205–223
248 Aanhangsel van de Handelingen
2003–2004, nr. 732, blz. 1551–1552.
249 Kamerstuk 29 407, nr. 1.
250 Dit is ook een veelgebruikt argument van
diverse kabinetten om vrije markt van
werknemers te bepleiten.
251 3 februari 2004: Handelingen 3 februari
2004, blz. 3144–3171 en Handelingen
19 februari 2004, blz. 3546–3557.
252 Kamerstuk 29 407, nr. 2, van 3 februari
2004.
debat ter discussie. Als reactie op de vraag van de woordvoerder van de
PvdA-fractie zegde staatssecretaris Rutte een notitie toe over voor- en
nadelen van overgangsmaatregelen. 247
Toch overgangsmaatregelen vlak voor toetreding (najaar 2003)
De leden Bruls en Van Vroonhoven-Kok stelden Kamervragen
(6 november 2003) over een uitzending van NOVA waaruit bleek dat er per
1 mei 2004 een extra toestroom van 30 000 migranten uit Midden- en
Oost-Europa werd verwacht. 248 In een brief stelde het kabinet-Balkenende
II de ramingen bij. De arbeidsmigratie zou hoger zijn door het welvaartsverschil
tussen de EU-landen en de kandidaat-lidstaten en door de
gevolgen van overgangsmaatregelen van Duitsland en Oostenrijk. Het
kabinet kwam tot de slotsom dat de verplichting van een tewerkstellingsvergunning
tot 1 mei 2006 moest worden gehandhaafd, maar dat daarbij
geen arbeidsmarkttoets zou plaatsvinden. Er werd een grenswaarde van
22 000 tewerkstellingsvergunningen gesteld. Bovendien werd er ingezet
op vergroting van de Nederlandse arbeidsparticipatie. 249
In de Kamerdebatten die volgden op 3 en 17 februari 2004 kwam de
Nederlandse economie vaker ter sprake dan voorheen. In de afweging
tussen Nederlandse werklozen en open grenzen stelden woordvoerders
van de fracties van CDA, SGP en LPF de Nederlandse werkzoekenden
voorop en pleitten ervoor hen aan een baan te helpen. De fracties van de
VVD, D66 en ChristenUnie stelden het argument voorop dat een open
markt juist positief kon zijn voor de Nederlandse economie. De fracties
van VVD, GroenLinks, CDA, SGP, ChristenUnie, SP en LPF erkenden het
risico van verdringing op de Nederlandse arbeidsmarkt. Waarbij de
fracties van PvdA en GroenLinks vooral illegale arbeid als gevaar voor
verdringing zagen. Het argument van illegaliteit werd verder vooral
gebruikt door de fracties van GroenLinks, PvdA, CDA en ChristenUnie om
geen beperkende maatregelen te treffen. Gesloten grenzen zouden illegale
arbeid in de hand werken.
Ook de internationale positie van Nederland kwam ter sprake. Enerzijds
vonden woordvoerders van de fracties van VVD, CDA, SGP en LPF dat ook
Nederland moest denken aan overgangsmaatregelen aangezien veel
EU-landen dit ook deden. Anderzijds waren de fracties van PvdA, D66 en
GroenLinks van mening dat belofte schuld maakt: de nieuwe lidstaten was
vrij verkeer toegezegd. 250 Op het gebied van sociale zekerheid waren de
fracties van VVD, ChristenUnie en LPF bevreesd dat arbeidsmigranten
onevenredig veel gebruik zouden maken van het Nederlandse stelsel van
sociale zekerheid. Ook waren de woordvoerders van VVD, GroenLinks, SP
en SGP bang voor het effect van verdringing, waardoor meer Nederlandse
werklozen gebruik zouden maken van de sociale voorzieningen. Woordvoerders
van de fracties van PvdA, GroenLinks en SP spraken hun zorg uit
over het lage loon en de slechte arbeidsomstandigheden waaronder
arbeidsmigranten werkten en pleitten voor regelgeving op dit gebied.
Problemen rondom huisvesting werden ook in 2004 al regelmatig
opgemerkt door Kamerleden van de VVD-, CDA- en SP-fractie. 251
Tijdens de debatten werd duidelijk dat de Tweede Kamer een strenger
overgangsbeleid voor ogen had dan het kabinet. De motie Visser/Bruls 252
vroeg om een flexibel stelsel van tewerkstellingsvergunningen inclusief
arbeidsmarkttoets. De Tweede Kamer nam deze motie aan. Hierbij werd
de mogelijkheid opengelaten om een tijdelijke uitzonderingsmogelijkheid
te creëren voor sectoren of beroepen waarvoor een tekort was of dreigde.
De eerder gestelde grenswaarde van 22 000 tewerkstellingsvergunningen
Tweede Kamer, vergaderjaar 2011–2012, 32 680, nr. 4 109