Eindrapport Lessen Uit Recente Arbeidsmigratie - Tweede Kamer

233 Kaczmarczyk en Okólski (2008) stellen ook
dat er geen duidelijke conclusie kan worden
getrokken. In Polen is sinds 2004 de
werkloosheid gestegen. Landen die geen
massale emigratie kennen, zoals Tsjechië en
Hongarije blijken dezelfde problemen te
hebben als Polen bij het vervullen van
vacatures in bepaalde sectoren. Onderzoek in
de regio Opole, een regio in Polen waar heel
veel migranten zijn vertrokken, laat zien dat
hier de werkloosheid omlaag ging, er kwam
zelfs een tekort aan arbeidskrachten en de
lonen kwamen onder druk te staan. Tegelijk
had de sterke afhankelijkheid van remittances
destabiliserende gevolgen voor de lokale
economie, zoals een afnemende motivatie om
te werken bij de ontvangers van de remittances.
234 Brücker en Dammelang (2009).
8 AANDACHTSPUNTEN VOOR HET DEBAT OVER DE TOETREDING
VAN ROEMEENSE EN BULGAARSE WERKNEMERS TOT DE
NEDERLANDSE ARBEIDSMARKT
Eind van het jaar zal de Kamer een debat voeren met de regering over de
vrije toetreding van Roemeense en Bulgaarse werknemers tot de
Nederlandse arbeidsmarkt. Hoewel het geen onderzoeksvraag betreft wil
de commissie in dit hoofdstuk, naar haar oordeel, relevante informatie
aanleveren, die gebruikt kan worden voor de inbreng in het debat. Het
gaat dan vooral om de volgende vragen:
– Wat de gevolgen zijn voor het land van herkomst?
– Wat is de impact van eerdere overgangsmaatregelen?
– Hoe zijn verschillende inschattingen inzake het aantal arbeidsmigranten
uit Bulgarije en Roemenië dat naar Nederland zal komen?
– Wat is het standpunt van de Bulgaarse en Roemeense regeringen
inzake het in stand houden van de restricties voor de toegang tot de
arbeidsmarkt?
Bij de gevolgen voor het land van herkomst worden onder 8.1 de
braindrain en de sociale gevolgen in kaart gebracht. Hierbij brengt de
commissie enkele relevante onderzoeksresultaten in beeld en beschrijft ze
daarnaast haar eigen indrukken, die zijn opgedaan heeft tijdens het
werkbezoek. Bij 8.2 worden de resultaten gepresenteerd van onderzoeken
die de impact van overgangsmaatregelen in kaart hebben gebracht. Voor
wat betreft de inschatting inzake het aantal arbeidsmigranten dat mogelijk
naar Nederland zal komen worden bij 8.3 de factoren convergentie (in
hoeverre worden de economische verschillen tussen de oude en nieuwe
EU-lidstaten verkleind), de inschattingen van de Bulgaarse en Roemeense
autoriteiten zelf en de raming van het Centraal Planbureau beschreven.
Tenslotte zal bij 8.4 het standpunt van de Bulgaarse en Roemeense
regering inzake het opheffen van de restricties, zoals aan de commissie
tijdens het werkbezoek is meegedeeld, worden weergegeven.
8.1 Gevolgen land van herkomst
Onderzoeken: geen eenduidige aanwijzingen voor een brain-drain
De uittocht van veel, relatief goed opgeleide jonge werknemers uit de
nieuwe lidstaten heeft de vrees voor een brain drain van Midden- en
Oost-Europa naar West-Europa aangewakkerd. Op basis van de bestaande
onderzoeken zijn echter geen duidelijke conclusies te trekken over de
gevolgen van dit soort migratie. 233 De Wereldbank heeft in 2006 geen
aanwijzingen gevonden voor een enorme brain drain, maar concludeert
ook dat er in sommige sectoren sprake is van «... skills shortages and
bottlenecks ...». Zij waarschuwt bijvoorbeeld voor de gevolgen van een
relatief grote uittocht van hoog opgeleid medisch personeel uit Polen. Het
saldo van de migratie schat men echter positief in: veel hoger opgeleide
migranten keren na een tijd terug naar hun thuisland en brengen nieuwe
kennis en vaardigheden mee.
Brücker, et al. komen tot de conclusie dat er noch van «brain gain» noch
van «brain drain» gesproken kan worden. 234 Uit het feit dat arbeidsmigranten
voornamelijk onder hun vaardighedenniveau werken, hoeft niet
noodzakelijkerwijs geconcludeerd te worden dat over de levenscyclus
sprake is van verlies van menselijk kapitaal. Migranten verwerven nieuwe
vaardigheden en taalcompetenties die later tot hogere productiviteit in de
landen van herkomst kunnen leiden. Als hoogopgeleiden hier laaggeschoold
werk komen doen dan lijkt dat niet de perfecte allocatie van
menselijk kapitaal. Echter, als de hoogopgeleiden in hun land van
Tweede Kamer, vergaderjaar 2011–2012, 32 680, nr. 4 93